بررسی خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و کانی شناسی گرد و غبار شهر اهواز

بیش از دو سوم کشور ایران در شرایط اقلیم بیابانی و نیمه بیابانی قرار دارد. با این حال علی رغم اینکه طوفان های گرد و غبار یکی از چالش های زیست محیطی در این مناطق به ویژه در استان های غربی و جنوب غربی می باشند، لیکن اطلاعات اندکی در رابطه با خصوصیات و منشاء وقوع این طوفان ها وجود دارد. این تحقیق با هدف بررسی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی و ترکیب کانی شناسی ذرات گرد و غبار ترسیب یافته در شهر اهواز در تابستان و پاییز 1390 انجام شد. به این منظور 15 ایستگاه برای نصب تله های رسوبگیر تیله ای در شهر اهواز انتخاب و هر ماه پس از جمع آوری نمونه های غبار، نرخ ترسیب، ترکیب کانی شناسی، الگوی توزیع اندازه ذرات و غلظت فلزات سرب، کادمیوم و روی، در نمونه ی ذرات گرد و غبار تعیین گردید. نتایج به دست آمده از این مطالعه حاکی از افزایش قابل توجه نرخ ترسیب ذرات گرد و غبار در منطقه در زمان بروز طوفان های گرد و غبار، نسبت به شرایط بدون طوفان گرد و غبار می باشد؛ همچنین افزایش موضعی نرخ ترسیب برای بعضی از ایستگاه ها حاکی از دخالت عوامل محلی مانند وجود زمین-های بایر و عاری از پوشش و پروژه های عمرانی رهاشده در رسوب ذرات گرد و غبار بود. ترکیب کانی شناسی ذرات گرد و غبار عمدتا شامل کلسیت، کوارتز و فلدسپات می باشد. بررسی توزیع اندازه ذرات گرد و غبار نیز فراوانی ذرات در اندازه سیلت را نشان داد که البته این توزیع در زمان وقوع طوفان های گرد و غبار به سمت ذرات ریزتر گرایش داشت. به علاوه، نتایج حاصل از بررسی غلظت فلزات سنگین در ذرات گرد و غبار مورد مطالعه افزایش غلظت این فلزات را در مناطق صنعتی و پرترافیک نشان داد. همچنین با مقایسه غلظت فلزات سنگین در ماه های مختلف نمونه برداری بیشترین غلظت فلزات سنگین در آذر ماه مشاهده گردید.