تاثیر وزش همگرای بادها در مورفولوژی و استقرار ریگهای پیرامون دشت کویر

شت کویر با شرایط اقلیمی بسیار خشک، قلمرو وسیعی را در ایران مرکزی پوشش میدهد. توپوگرافی نسبتا هموار و پست و خشکی محیط موجب تسلط فرسایش و نقل و انتقال بادی در این قلمرو شده است. انباشت توده های بزرگی از ماسه های بادی شامل ریگ های جن، سرگردان، خوارتوران و چاه جم مشخصترین اشکال ناهمواری در این منطقه است. این توده های ماسه ای الگوی حلقوی ناپیوسته ای را به دور دشت کویر تشکیل داده اند. به نظر میرسد حلقوی بودن آنها نتیجه راستای چرخشی وزش باد ها در این قلمروست. به عنوان فرضیه، این چرخش حلقوی تسلط سامانه ای حرارتی را در مرکز دشت کویر بازسازی میکند. هدف بررسی علل استقرار این ریگ ها و مورفولوژی خاص آن هاست. تکنیک پژوهش مقایسه مورفومتری تپه های ماسه ای به عنوان شاخصی برای تعیین جهت وزش باد غالب از طریق ابزارهای مشاهده غیرمستقیم بوده است. نتایج حاصل از تجزیه وتحلیل تصاویر ماهواره ای و گلبادهای منطقه، نشانگر وجود راستای همگرای وزش باد نسبت به مرکز دشت کویر است. همچنین، تصویر فضایی مورفولوژی این ریگ ها الگویی را ارائه میکند که از طریق آن میتوان موقعیت سامانه کم فشار همرفتی گسترده را بر بخش مرکزی دشت کویر بازسازی کرد. انطباق این سامانه کم فشار محلی موجب مکانگزینی این توده های ماسه ای به صورت هاله ای به دور این دشت شده است.