تک- آب، رقم جدید گندم نان برای کاشت در شرایط آبیاری تکمیلی در مناطق دیم سرد کشور

کمبود آب یکی از مهم ترین عوامل محدودکننده تولید گندم است. به منظور گزینش و معرفی رقم مناسب برای افزایش بهره وری از آب، این رقم جدید در سال زراعی 1376-1375 در قالب خزانه بین المللی گندم های زمستانه و بینابین ترکیه- سیمیت- ایکاردا (Wheat Observation Nursery- Semi Arid= WON-SA)به موسسه تحقیقات کشاورزی دیم ارسال و در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه مورد مطالعه قرار گرفت و به دلیل دارا بودن ویژگی های مناسب زراعی انتخاب شد. نتایج حاصل از اجرای پروژه های آبیاری تکمیلی در ایستگاه های تحقیقاتی مراغه و اردبیل نشان داد که طی 10 سال گذشته میانگین عملکرد دانه تک-آب (Manning/Sdv1//Dogu88 0YC-0YC-0YC-12YC-0YC)، آذر2 و الوند با یک بار آبیاری در زمان کشت به ترتیب 3636، 2785 و 2556 کیلوگرم در هکتار و با دو بار آبیاری (زمان کشت+ مرحله آبستنی) میانگین عملکرد دانه رقم تک- آب و آذر2 به ترتیب 4737 و 4346 کیلوگرم در هکتار بود. بررسی پایداری عملکرد دانه بر اساس برخی شاخص ها نشان دهنده پایداری عملکرد این رقم است. رقم جدید نسبت به بیماری زنگ زرد، قهوه ای و سیاهک ها واکنش نیمه حساس- نیمه مقاوم داشت. در سال زراعی 1390-1389 رقم تک- آب در استان های کردستان و آذربایجان غربی به ترتیب در سطح سه و هشت هکتار (با سه بار آبیاری) کشت گردید و میانگین عملکرد دانه آن به ترتیب 5133 و 6470 کیلوگرم در هکتار بود. رقم جدید دارای تیپ رشد زمستانه، دانه قرمزسخت، مقاوم به سرما، مقاوم به ورس و نیمه حساس به ریزش دانه، با میانگین ارتفاع بوته 80 سانتی متر، میانگین وزن هزار دانه 36 گرم و متحمل به تنش خشکی بود. رقم تک- آب از کیفیت نانوایی بسیار خوبی برخوردار است. در مجموع به دلیل دارا بودن پتانسیل عملکرد بالا، کیفیت دانه خیلی خوب، مقاومت به سرما، نیمه مقاوم به زنگ زرد و سایر ویژگی های مناسب زراعی دیگر، برای کاشت در شرایط آبیاری تکمیلی در مناطق سرد انتخاب و به نام تک- آب نامگذاری و آزادسازی شد.