تحلیل وضعیت اکسایش- کاهش و روند تحول خاک های شالیزار در یک توپوسکوئنس

پتانسیل اکسایش و کاهش یکی از مهمترین عوامل در تعیین ویژگی های شیمیایی خاک های غرقاب بوده و تاثیر زیادی بر میزان فعالیت و جذب عناصر غذایی دارد. شرایط احیاء در خاک های خیس غیراشباع، مجموعه ای از تغییرات شیمیایی و الکتروشیمیایی ایجاد می کند. منطقه مورد مطالعه با وسعت حدود 40 هزار هکتار در استان گیلان واقع شده است. تغییرات مورفولوژیکی، فیزیکوشیمیایی قابل توجهی در اثر شرایط اکسایش و کاهش در خاکرخ های مورد مطالعه ایجاد شده است. برای این منظور پتانسیل اکسایش- کاهش، اشکال مختلف آهن از جمله آهن محلول، بلورین، بی شکل و کل در خاکرخ های واقع در واحدهای مختلف فیزیوگرافی مورد بررسی قرار گرفت. آهن بی شکل در افق های سطحی همه خاک ها با مقدار متوسط 3/24 گرم بر کیلوگرم نسبت به عمق بیشتر بوده که با مقدار ماده آلی همبستگی مثبت داشت. هوادیدگی بیشتر در سطح، شرایط اکسیداسیون و احیاء و ماده آلی زیاد مانع از تبلور آهن بی شکل شده است. مقادیر کمتر پتانسیل اکسایش- کاهش با میانگین 7/145 میلی ولت و rH با متوسط 6/19 در خاک اراضی پست و ساحلی دلالت بر شرایط احیاء شدید در این خاک ها دارد. بررسی اختلاف آهن آزاد و بی شکل و نسبت آنها نشان دهنده مقادیر کمتر آهن متبلور با میانگین 8/6 گرم بر کیلوگرم در خاک های اراضی پست و ساحلی بوده و دلالت بر تحول کمتر خاک های واقع در این واحدها به دلیل بالا بودن سطح آب زیرزمینی و نوسان آن نسبت به خاک های اراضی واحدهای فلات ها و تراس های فوقانی و آبرفت های رودخانه ای با مقدار متوسط آهن متبلور 8/15 گرم بر کیلوگرم دارد. همچنین مقایسه میانگین مقادیر شکل های مختلف آهن با استفاده از آزمون LSD اختلاف معنی دار در واحدهای فیزیوگرافی را نشان داد.