نقدی بر تاویل ستیزی ابن تیمیه

در فهم و تفسیر متون، در طول تاریخ، همواره دو جریان به موازات هم وجود داشته است: ظاهرگرایی و تاویل گرایی. سلفیه یکی از جریان های ظاهرگراست، که مدعی تاویل گریزی است، و وامدار ابن تیمیه است. وی تاویل را به سه معنا می داند: تفسیر؛ حقایق خارجی؛ برگرداندن لفظ از معنای ظاهری به معنای غیرظاهر. ابن تیمیه دو قسم نخست را می پذیرد، ولی با قسم سوم مخالف است. سلفیان از این قسم به «تاویل کلامی» یاد می کنند و آن را اصطلاحی حادث از سوی متکلمان پس از دوران سلف امت می دانند و بر آنند که سلف امت چنین اصطلاحی نداشته و از تاویل، چنین معنایی را قصد نمی کرده است. تاویل ستیزی ابن تیمیه بیشتر در بحث صفات خبری خداوند نمود یافته است. در این مقاله، به تبیین و نقد دیدگاه ابن تیمیه در این خصوص می پردازیم. در نقد دیدگاه وی، از جمله به ناسازگاری مدعیات او با واقعیات تاریخی اشاره خواهیم کرد.