پایداری شاخص های توسعه در ایران با تاکید بر اقتصادی سیاسی نفت

درآمدهای نفتی یکی از شاخصهای مهم در فرایند تصمیمگیری سیاسی دولتها برای اجرای طرح-ها و برنامه های اقتصادی است. به همین دلیل، نوسانات بهای نفت در اقتصاد سیاسی کشورهایی که تا حد زیادی به درآمدهای حاصل از فروش آن وابسته هستند، تغییرات مهمی را ایجاد میکند. یکی از مهمترین تغییرات ناشی از نوسانات بهای نفت، تغییر در توسعهی کالبدی شهرها و تفاوتهای دامنه-دار در شاخصهای توسعهی پایدار است. به بیان دیگر، نوسانات بهای نفت روند طرح ها و برنامه-هایی که از سوی حاکمیت سیاسی به اجرا در میآید را تحت تاثیر قرار میدهد. بدین منظور، پژوهش حاضر با توجه به نوسانات بهای نفت در ایران از سال 2013 تا 2015 به بررسی پایداری شاخص های توسعه در پنج کلانشهر اصفهان، تبریز، تهران، شیراز و مشهد پرداخته است. برای مقایسه ی شاخصهای توسعه در هر کدام از پنج کلانشهر یاد شده از روش ویکور (VIKOR) و برای وزندهی به شاخصها از روش فرایند تحلیل شبکهای (ANP) استفاده شده است. نتایج نشان میدهد که پایداری شاخصهای توسعه با وجود افت بهای نفت از سال 2014 بدین سو در شهر تهران تا اندازهی زیادی ثابت مانده است. پس از تهران، اصفهان و مشهد ثبات نسبی در پایداری شاخصهای توسعه را تجربه کردهاند و شیراز به عنوان بیثباتترین کلانشهر از نظر پایداری شاخصهای توسعه شناسایی شده است.