نقد و بررسی گزارش مطالعات کارآزمایی کنترل شده تصادفی در نشریات پرستاری

مطالعات کارآزمایی کنترل شده تصادفی، بهترین شواهد را برای ارزیابی و اثربخشی مداخلات پرستاری فراهم می کنند. عملکرد مبتنی بر شواهد، هدف غایی حرفه پرستاری است و نیازمند تلفیق بهترین مدارک پژوهشی برای ارائه مراقبت های با کیفیت است. این مطالعه توصیفی مقطعی با هدف تعیین کیفیت روش شناسی گزارش مطالعات کارآزمایی کنترل شده تصادفی در نشریات پرستاری فارسی و انگلیسی زبان داخل کشور با سیستم نمره دهی کیفی اکسفورد یا مقیاس جداد «Jadad» انجام گردید.
جستجوی مقالات کارآزمایی کنترل شده تصادفی در پرستاری نمایه شده در پایگاه های اطلاعاتی Magiran، SID Irandoc، Iranmedex، و Google Scholar با کلید واژه های فارسی و انگلیسی کارآزمایی کنترل شده تصادفی، کارآزمایی بالینی در ترکیب با واژه پرستاری انجام شد. پس از اعمال معیارهای ورود و حذف مقالات تکراری و غیر مرتبط، در نهایت 42 مقاله برای نقد و بررسی باقی ماند که با سیستم نمره دهی کیفی اکسفورد یا مقیاس Jadad مورد ارزیابی قرار گرفتند.
میانگین ارزیابی کیفی روش شناسی مقالات منتخب بر اساس سه سوال مستقیم کنترل تورش در مقیاس Jadad، 1/07±1/38 محاسبه شد (حداقل میانگین مطلوب 3 امتیاز است). از تعداد 42 مقاله منتخب، تنها 31 درصد از مقالات از روش تخصیص تصادفی نمونه ها با روش کم تورش استفاده کردند، 9/6 درصد از مقالات نیز برای نمونه گیری از روش های دو سویه و یک سویه کور استفاده کردند. فقط در 7/1 درصد از مقالات ریزش نمونه های مطالعه ذکر شده بود.
با توجه به نقش بسیار مهم مطالعات کارآزمایی کنترل شده تصادفی در عملکرد مبتنی بر شواهد در پرستاری، هرگونه ضعف در روش شناسی و یا گزارش ناکافی این مطالعات می تواند منجر به نتیجه گیری غلط و تورش گردد. با توجه به نتایج این مطالعه نیاز به بهبود کیفیت گزارش دهی بخش روش شناسی مطالعات کارآزمایی کنترل شده تصادفی و ثبت گزارشات صحیح و کافی این نوع از مطالعات در رشته پرستاری در نشریات فارسی و انگلیسی زبان علمی- پژوهشی بیش از قبل احساس می شود.