بررسی ارتباط بین بیان ژن های کدکننده آنزیم های دخیل در بیوسنتز آلکالوئیدهای مورفینان با متابولیت های متناظر در Papaver somniferum

تجزیه ترکیبی پروفیل رونوشت ها و متابولیت ها می تواند ابزاری ارزشمند برای شناسایی ژن های کاندیدای دخیل در تغییر ترکیب متابولیتی در یک سیستم بیولوژیکی باشد. درک و فهم کلی درباره رفتار یک سیستم پیچیده امکان ردیابی و پیگیری دقیق پاسخ یک موجود به شرایط محیطی و درونی را در سطوح مختلف مولکولی و ژنتیکی فراهم می آورد. در این تحقیق جهت بررسی ارتباط میان میزان بیان ژن های کدکننده ی آنزیم های T6ODM، CODM و COR و میزان متابولیت های کدئین و مورفین به-عنوان محصولات متناظر با آن ها و تبائین به عنوان پیش ساز مسیر در قسمت های مختلف گیاه بالغ مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج حاصل از مطالعه ی بیان نسبی ژن T6ODM با استفاده از qRT-PCR نشان داد این ژن در ریشه دارای کم ترین میزان بیان و در قسمت بالای ساقه دارای بیش ترین میزان بیان بوده است. در مورد ژن CODM بیش ترین میزان بیان مربوط به برگ و همانند ژن T6ODM کم ترین میزان بیان مربوط به ریشه بود. ژن COR بیش ترین بیان را در بالای ساقه و کم ترین میزان بیان را در برگ نشان داد. در مورد تبائین بیش ترین مقدار در ریشه و کم ترین مقدار در برگ مشاهده شد. به طور جالب توجهی کدئین و مورفین در ریشه ی گیاه شناسایی نشدند. بیش ترین میزان کدئین و مورفین در کپسول گیاه مشاهده شد. علی رغم وجود هماهنگی در میزان آلکالوئیدهای اندازه گیری شده در قسمت های مختلف گیاه، میان میزان رونوشت ها و میزان آلکالوئیدها در قسمت های مختلف گیاه تنظیم هماهنگی دیده نمی شود. به طوری که اگرچه میزان آلکالوئیدهای کدئین و مورفین در کپسول گیاه نسبت به بقیه بخش ها زیادتر بود ولی میزان رونوشت های ژن های کد کننده آنزیم های بیوسنتزی تبدیل کننده تبائین به کدئین و مورفین در کپسول بیش ترین مقدار را نداشت. بنابراین می توان گفت که احتمالا عوامل مولکولی، بیوشیمیایی و سلولی دیگری به غیر از سطح رونوشت بر تجمع تولیدات متابولیتی در بافت های خاص تاثیرگذار می-باشند.