بررسی روایی و پایایی پرسشنامه توانمندی سالمندان مبتلا به بیماری های قلبی و عروقی در دریافت حمایت اجتماعی

افزایش مشکلات دوران سالمندی به همراه اختلالات قلبی-عروقی، توانمندی سالمندان را در مدیریت زندگی فردی برای بهره مندی از حمایت های اجتماعی تحت تاثیر قرار می دهد. بیماری های قلبی-عروقی بار اقتصادی و اجتماعی و روحی -روانی را به صورت هزینه های مستقیم بهداشتی و هزینه های غیرمستقیم دربردارد که از توانمندی و کیفیت زندگی افراد می کاهد. در این راستا طراحی ابزاری روا و پایا برای سنجش توانمندی سالمندان مبتلا به بیماری های قلبی-عروقی در دریافت حمایت های اجتماعی حائز اهمیت است.
در این مطالعه توصیفی ، طراحی و روان سنجی پرسش نامه طی چهار مرحله مطابق روش والتز انجام شد: 1. تعریف مفهوم توانمندی سالمندان مبتلا به بیماری های قلبی-عروقی در دریافت حمایت اجتماعی با مروری بر کتب و مقالات؛ 2. طراحی گویه های پرسش نامه با استفاده از منابع موجود در ایران و دیگر کشور ها؛ 3. روان سنجی، اعتبار محتوا و اعتبار صوری پرسش نامه توسط 10 نفر از متخصصان دانشگاه؛ 4. بررسی همسانی درونی پرسش نامه با تعیین ضریب آلفای کرونباخ و پایایی ثبات با استفاده از آزمون مجدد و با فاصله زمانی یک هفته.
با توجه به یافته های به دست آمده از مطالعه مقاله ها و کتاب ها و نظریه های توانمندسازی خودمدیریتی روانی پور و همکاران، توانمندی سالمندان مبتلا به بیماری های قلبی-عروقی در دریافت حمایت اجتماعی در محورهای خودآگاهی از تغییرات، عملکرد نقش، سازگاری، استقلال، رضایت پنداشت شده، حس کنترل و خودمدیریتی بود. نسخه ابتدایی پرسش نامه با 35 گویه طی مرحله اول و دوم مطالعه تهیه شد. در مرحله سوم و چهارم مطالعه طی مراحل روان سنجی و روایی و پایایی 4 گویه حذف شد. سپس نسخه نهایی پرسش نامه با 31 گویه و شاخص روایی محتوایی 0/94 و نسبت روایی محتوایی 0/96 تعیین شد. برای تعیین پایایی درونی پرسش نامه از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که میزان آن 0/90 به دست آمد. همچنین برای تعیین پایایی بیرونی پرسش نامه از روش بازآزمایی استفاده شده که در دو مرحله به فاصله یک هفته تکمیل شد. نتایج نشان داد که از ضریب همبستگی مطلوب (0/83=R) برخوردار است.
نتایج مطالعه نشان داد پرسش نامه تدوین شده با 31 گویه، ویژگی های روان سنجی مطلوبی برای سنجش توانمندی سالمندان مبتلا به بیماری های قلبی-عروقی در دریافت حمایت های اجتماعی دارد. علاوه براین مراقبان امور سلامت می توانند این پرسش نامه را در سیستم های مراقبتی و بهداشتی کشور به کار گیرند. همچنین پرسش نامه ذکرشده برای تعیین اثر مداخلات در زمینه توانمندی سالمندان در دریافت حمایت اجتماعی در تحقیقات کارآزمایی بالینی مناسب است. در پژوهش های بعدی پیشنهاد می شود انواع دیگر روایی مانند روایی سازه برای تعیین ابعاد توانمندی اندازه گیری شود.