چالش های تولید محصول های زراعی و راه های مقابله با آن ها

از جمله چالش های مهم پیش رو در کشاورزی جمهوری اسلامی ایران عدم حفاظت از منابع طبیعی، تغییر اقلیم و ناپایداری محیط زیست است. جامعه ای که نتواند محیط زیست خود را حفظ کند یعنی منابع موجود در سرزمین زیستگاه خود را بیش از اندازه مصرف نماید و از فرسایش خاک، قطع بی رویه جنگل ها، تغییر اقلیم و مانند آن جلوگیری ننماید، بدون شک محکوم به نابودی است. در این مورد مثال های تاریخی از اقوام پولینزی و اقوام قدیم مایایی آورده شده است. بی اعتنایی به فرسایش خاک ها در طول تاریخ نیز عاملی در محو تمدن ها بوده است. توسعه بدون برنامه سطح زیر کشت، قطع جنگل ها، استفاده بیش از حد از مراتع، مصرف بی رویه کودهای شیمیایی، سموم دفع آفات گیاهی و سوخت های فسیلی (نفت، گاز، زغال سنگ)، سبب آلودگی محیط زیست و افزایش گازهای گلخانه ای، گرم شدن زمین و در نتیجه تغییر الگوی بارندگی و پیدایش خشکی و سیلاب ها، بالا آمدن سطح آب دریاها، بروز گرد و غبار گسترده، افزایش فرسایش خاک و کمبود آب در جهان و در کشور ما شده و خواهد شد. راه های مقابله با این چالش بزرگ عبارتند از کنترل جمعیت و داشتن الگوی مصرف متعادل، کاهش مصرف سموم و کودهای شیمیایی، حفاظت بیشتر از جنگل ها و مراتع به عنوان مخازن ترسیب کربن، جلوگیری از فرسایش خاک و تقویت آبخوان ها، استفاده از روش های مناسب خاک ورزی مانند کشت بدون شخم، جایگزینی انرژی فسیلی با انرژی های تجدید شونده، برنامه ریزی برای ایجاد توازن منطقی بین توسعه و توان اکولوژیکی محیط زندگی، اصلاح ارقام زراعی و باغی مقاوم به گرما، خشکی، آفات و بیماری ها و اعمال نظام ها و روش های جدید مدیریت کشاورزی. عوامل محیطی موثر در تولید و عملکرد محصول های زراعی شامل آب، زمین، خاک و مواد غذایی آن، انرژی، غذا، تنوع زیستی، بازیافت زباله ها، مدیریت و تغییر اقلیم است. علاوه بر این ها خشکی، دما، میزان دی اکسید کربن و ازن جو و تنش های زیستی و غیرزیستی نیز بر تولیدهای زراعی تاثیر گذارند، که اثر اکثر آن ها در این مقاله مورد بحث قرار گرفته است. نیازهای غذایی کشور در مورد محصول های اساسی گندم، برنج، قند و شکر، روغن، جو، ذرت دانه ای و حبوبات برای حال حاضر، افق چشم انداز 1404 (2025) و 1429 (2050 میلادی) با توجه به میزان جمعیت در مقاطع یاد شده، برآورد شده و راه های تامین غذای جمعیت کشور در آینده بررسی شده است. برای تامین غذای مردم کشورمان افزایش سطح زیر کشت چندان مورد نظر نیست و لازم است به راه های افزایش عملکرد روی آورد. در این زمینه استفاده از روش های بهنژادی، ژنتیک و تهیه ارقام جدید و کاربرد روش های به زراعی و مدیریت تولید مورد توجه قرار گرفته است. از جمله روش های به زراعی و مدیریت استفاده بهینه از آب، روش های جدید خاک ورزی، مصرف به اندازه و به موقع کودهای شیمیایی، کاربرد ماشین های بذرکار دقیق، مبارزه تلفیقی با آفات و استفاده از اطلاعات و فنون پیشرفته زراعی و فناوری های جدید است که در این مقاله به آن ها پرداخته شده است.