نقش میر مهنا در تحولات امنیتی خلیج فارس (با تاکید بر اخراج هلندی ها)

در طول تاریخ خلیج فارس همواره به عنوان یک آبراه مهم و استراتژیک و منطقه ای ژئوپلیتیک مطرح بوده است. همین ویژگی ها باعث شده تا این آبراه مهم، مورد طمع و تجاوز گروه های مختلفی از بیرون قرار گیرد. در دوران زندیه و بخصوص دوره کریم خان زند نیز کشورهای مختلف اروپایی که از مدت ها پیش وارد خلیج فارس شده بودند، اهداف استعماری خود را در این منطقه مهم دنبال می کردند. هلندی ها در سال 1168 ه.ق / 1754 م وارد جزیره خارک شدند. نمایندگان کمپانی هند شرقی هلند (واک)، در طول مدت حضورشان در این جزیره به ایجاد روابط اقتصادی و سیاسی با کریم خان زند و دیگر امرای محلی پرداختند، ضمن آنکه در این مدت با گروه های مختلفی چون انگلیسی ها، آل زعاب در بندر ریگ و گروه های قبیله ای دیگر درگیر مسائل مختلف شدند. در این پژوهش که با استفاده از روش تحلیلی-توصیفی و با استناد به منابع کتابخانه ای انجام شده است، به بررسی مسائلی که موجب چالش میان کریم خان زند و میر مهنا، همچنین کشمکش میان میر مهنا و کمپانی هند شرقی هلند گردید و نقش میر مهنا در سرکوبی کمپانی هلندی می پردازد. یافته های پژوهش نشان می دهد، هلندی ها در درگیری که با میر مهنا امیر بندر ریگی بر سر خراج سال های حضورشان در جزیره خارک داشتند شکست خوردند و در نخستین روز از سال 1766 م بعد از فعالیت تجاری 140 ساله در خلیج فارس برای همیشه از این آبراه مهم اخراج شدند.