تعیین شاخص های مناسب برای ارزیابی تحمل به خشکی در ژنوتیپ های پنبه

به منظور شناسایی ژنوتیپ های متحمل به تنش خشکی، آزمایشی در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند در سال 1392 اجرا شد. دو آزمایش مجزا در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و 14 ژنوتیپ پنبه به اجرا در آمد. ژنوتیپ های پنبه شامل ارقام: ارمغان، اولتان، بختگان، ساحل، ساری اکرا، شیرپان 603، خرداد، دلتاپاین 25، مهر، ورامین و لاین های: N-200، SB35، SP731، 84-39-T3 بودند. آبیاری در شرایط مطلوب و تنش به ترتیب پس از 100 و 200 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A اعمال شد. نتایج حاصل از بررسی و محاسبه شاخص های مقاومت به خشکی نشان داد که شاخص های تحمل به خشکی (STI)، میانگین حسابی بهره وری (MP) و میانگین هندسی بهره وری مناسب (GMP)، شاخص اصلاح شده STI برای شرایط بدون تنش (K1STI) و شاخص اصلاح شده STI برای شرایط تنش (K2STI) به عنوان بهترین شاخص ها در انتخاب ژنوتیپ های پرمحصول و مقاوم به تنش شناساسایی شدند. مناسب ترین ژنوتیپ ها بر اساس شاخص های فوق به ترتیب ژنوتیپ های دلتاپاین 25، بختگان و SP731 بود. گروه بندی ژنوتیپ ها با روش تجزیه خوشه اینشان داد که ژنوتیپ های دلتاپاین 25، بختگان و SP731 پرمحصول و متحمل به تنش آبی بوده و ژنوتیپ های SB35، N-200 و سای اکرا به عنوان حساس ترین ارقام نسبت به تنش خشکی بودند. بای پلات چند متغیره ژنوتیپ ها نتایج تجزیه خوشه ایرا تایید کرد.