بررسی اثر ضد میکروبی عصاره آبی و الکلی کلاله زعفران بر روی میکروب های پاتوژن دهان (استرپتوکوک موتانس، لاکتوباسیل،کاندیدا آلبیکنس)

پوسیدگی دندانی یک بیماری عفونی است که میکروارگانیسم های مختلفی در ایجاد و پیشرفت آن نقش دارند. داروهایی که برای کاهش میکروب ها مورد استفاده قرار می گیرند دارای عوارض جانبی می باشند. بنابراین جستجو برای مواد ضدمیکروبی که حداقل عوارض جانبی را داشته باشند، ضروری است. لذا هدف از این مطالعه بررسی اثر ضدمیکروبی عصاره آبی و الکلی زعفران بر میکروب های بیماری زا حفره دهان می باشد.
تعداد 6 دانش آموز پسر 9 ساله از یک دبستان انتخاب و نمونه برداری از پلاک دندانی، بزاق و عمق پوسیدگی دندانی جهت بررسی سه میکروب استرپتوکوک موتانس، کاندیدا آلبیکانس و لاکتوباسیل انجام شد و نمونه ها به آزمایشگاه ارسال شدند. پس از انجام آزمایش به روش رقیق سازی متوالی و انکوباسیون و با توجه به سختی تشخیص کدورت از 6 نمونه استرپتوکوک موتانس و 6 نمونه لاکتوباسیل و 8 نمونه قارچ کاندیدا آلبیکنس مورد آزمایش، کشت شبانه تهیه گردید و جهت تعیین Minimal Bactericidal Concentration (MBC) بررسی شد. جهت مقایسه اثر آنها از کشت مثبت پنی سیلین و نیستاتین استفاده شد. در این تحقیق برای مقایسه همه گروه ها از آزمون واریانس یک طرفه و برای مقایسه دو به دوی گروه ها از آزمون توکی استفاده گردید.
این مطالعه نشان داد که عصاره آبی و الکلی زعفران بر روی سه میکروب اثر مهاری داشته، اگر چه که قدرت آنها در مقایسه با آنتی بیوتیک (پنی سیلین) کمتر بود. مقایسه اثر عصاره الکلی و آبی زعفران و پنی سیلین بر روی استرپتوکوک موتانس تفاوت معنی داری نشان داد که 001/0P< بود. همچنین مقایسه اثر عصاره الکلی و آبی زعفران و پنی سیلین بر روی لاکتوباسیل تفاوت معنی داری نشان داد و 0001/0P< بود. تفاوت معنی داری بین نتیجه اثر عصاره الکلی و آبی زعفران و نیستاتین بر روی کاندیدا آلبیکنس مشاهده شد، و 01/0P< بود.این مطالعه نشان داد که عصاره الکلی زعفران در از بین بردن کاندیدا آلبیکنس و استرپتوکوک موتانس از عصاره آبی موثرتر است (001/0P<).
نتایج این مطالعه حاکی ازآن است که زعفران دارای اثر باکتریواستاتیک بر روی استرپتوکوک موتانس و لاکتوباسیل و اثر ضدقارچی بر روی کاندیدا آلبیکنس می باشد. با توجه به منشا گیاهی و در نتیجه عوارض کمتر آن و بومی بودن و مقرون به صرفه تر بودن زعفران شاید بتوان این دارو را به عنوان دهان شویه توصیه نمود.