بازسازی دیرینه مورفومتری دریاچه های سدی ناشی از رخداد زمین لغزش کبیرکوه (مطالعه موردی: دریاچه جایدر)

رخداد زمین لغزش در محیط های آبرفتی به عنوان بسترهای مناسب جهت شکل گیری زیستگاه های باستانی، باعث تغییرات محیطی از جمله تشکیل دریاچه های سدی شده است. زمین لغزش کبیرکوه به عنوان بزرگترین زمین لغزش دنیا با مسدود کردن مسیر رودخانه کشکان، دریاچه جایدر را شکل داده است. با توجه به تاثیر شکل گیری دریاچه جایدر در الگوی استقرار زیستگاه های باستانی دره کشکان، بازسازی ویژگی های دیرینه مورفومتری دریاچه جایدر در مطالعات محیطی و باستان شناسی ضروری به نظر می رسد. روش تحقیق میدانی- تحلیلی و از ابزارهای مختلفی مانند نقشه های زمین شناسی، توپوگرافی، تصاویر ماهواره ای، GPS، دوربین نقشه برداری و نرم افزارهای تحلیل مکانی مانندArc GIS جهت تعیین پارامترهایی مانند وسعت، حجم آب و رسوب، حداکثر عمق، متوسط عمق، توسعه خط ساحلی و زمان تشکیل و مدت زمان پایداری دریاچه استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که با توجه به بقایای رسوبات دریاچه ای، وسعت دریاچه جایدر حدود 2 برابر وسعتی است که در نقشه های زمین شناسی و مطالعات قبلی به آن اشاره شده است. براساس بقایای رسوبات دریاچه ای که نشان دهنده 4 دوره گرم و خشک و 4 دوره مرطوب می باشد و تعیین سن رسوبات با روش ترمولومینسانس، زمان تشکیل دریاچه 85000 سال پیش و عمر دریاچه جایدر از زمان تشکیل تا تخلیه حدود 80000 سال بوده و در 5000 سال پیش تخلیه شده است. سایر پارامترها نیز نشان دهنده پایداری محیط دریاچه ای در یک بازه زمانی طولانی در این قسمت از حوضه کشکان می باشند.