جامعه شناسی شیعیان روسیه

توسعه اسلام در مناطقی که بعدها بخشی از قلمرو اتحاد جماهیر شوروی سابق را تشکیل داد، نخست در قرن هفتم میلادی(قرن اول هجری)صورت گرفت.در آن ایام خلفای مدینه لشکرهای پیروزمند عرب به مناطق شرقی ماورای قفقاز رخنه کردند و در قرن دهم میلادی، اسلام به عنوان مذهب در آسیای میانه حاکم شد. پس از اینکه خان هازیک در اوایل قرن چهاردهم اسلام آورد ؛اسلام به یکی از عوامل مسط بر تاریخ روسیه تبدیل گردید ویژگی خاص اسلام از عوامل تاریخی وبه همان نسبت از تحولات اخیر ریشه میگیرد. شمار زیادمسلمانان والگوهای پراکندگی جغرافیایی آن ها در فدراسیون روسیه همراه با اهمیت اسلام به عنوان یکی از اجزای اصلی هویت فردی وگروهی مسلمانان روسیه و ویژگی آنها در سازماندهی اجتماعی وسیاسی جوامع مسلمان اهمیت آن را افزایش میدهد. وقوع انقلاب اسلامی تاثیر عمیقی بر احیاگری اسلامی در آسیای مرکزی و قفقاز برجا گذاشته است. بیداری اسلامی در بین مسلمانان شوروی قبل از این که کامل به بلوغ برسد وبه یک جریان نیرومند وآشکار سیاسی در مقابله با قدرت حزب کمونیست تبدیل شود، با فروپاشی شوروی مواجه شد. پس از اضمحلال شوروی، اسلام جایگزین آماده ای به جای ایدئولوژی کمونیستی بود. از دیگر عوامل تاثیر گذار بر بیداری اسلامی در شوروی سابق، ویژگی های مهم حضرت امام خمینی و قدرت کلام، پیام و عمل ایشان بود. در خصوص وضعیت آسیای مرکزی و قفقاز می توان به موضوع های مختلفی اشاره کرد،اما یکی از مهم ترین آنها ظهور پدیده ای به نام «تجدید حیات اسلام» است. در مورد شیعیان و پیروان اهل بیت (ع) در داغستان باید به شهر دربند یعنی تنها شهر شیعه در روسیه اشاره نمود که اکثر مردم آن نیز مقلد آیت الله فاضل لنکرانی (ره) و آیت الله خامنه ای می باشند که کتب ایشان به زبان روسی در اختیار جوانان و مقلدین قرار دارد.