تحلیلی بر قشربندی اجتماعی در گلستان سعدی

قشربندی اجتماعی یا نظام نابرابری های اجتماعی، به عنوان واقعیتی عینی و ملموس، در طول تاریخ در جامعه بشری وجود داشته و اندیشمندان اجتماعی به طرق مختلف به انعکاس آن پرداخته اند. شاعران و نویسندگان ادبی نیز در آثار خویش به این پدیده اجتماعی توجه داشته اند. سعدی، شاعر بلندآوازه قرن هفتم نیز بویژه در کتاب گلستان که توصیفی دقیق از جامعه قرن هفتم است، به قشربندی و نابرابری های اجتماعی توجه کرده است که با توجه به دوره حساسی که سعدی در آن زندگی می کند، شناخت این پدیده در آثار او حتی می تواند گره گشای برخی سئوالات مهم تاریخی باشد. اما این مهم چندان مورد واکاوی علمی قرار نگرفته است. بر این اساس، هدف اساسی مقاله حاضر این است که قشربندی اجتماعی را در گلستان سعدی، بررسی و ضمن ارائه چشم اندازی روشن نسبت به نابرابری های اجتماعی و نظام قشربندی در جامعه قرن هفتم، دیدگاه او را در این موردآشکار سازد. روش پژوهش، تحلیل محتوای توصیفی است. نمونه مورد بررسی، کتاب گلستان و واحد تحلیل، کلمه است. ابزار تحقیق، مقوله ها و شاخص هایی هستند که قشربندی اجتماعی را می سنجند که جهت تعیین اعتبار آن از اعتبار محتوا و جهت تعیین پایایی آن، از روش باز آزمون، استفاده شده است. بر اساس نتایج تحقیق، سعدی، نگاه جامعی به قشربندی اجتماعی داشته و از نود قشر اجتماعی مختلف نام می برد. به علاوه نگاه او به قشربندی، مبتنی بر رویکرد کارکردگرایانه است و همواره تلاش می کند این رویکرد را بر اخلاقیات استوار سازد.