پیوند زیبایی و معنا در مقدمه جهانگشای جوینی

تاریخ جهانگشای جوینی، پدیدآورده عطاملک جوینی، یکی از شاهکارهای نثر فنی در زبان فارسی و در مقایسه با آثاری چون تاریخ وصاف، از عیب تکلف و ملال انگیزی مبراست.
موضوع مقاله حاضر بررسی پیوند میان زبان زیبا و نسبتا دشوار جوینی با محتوای تاریخ و اندیشه های این نویسنده است. بنابراین کوشیده ام در آغاز، متن را به اختصار معرفی کرده، ساختار و اجرای سازنده آن و ارزش تاریخی اش را نشان دهم.
از آن پس تقریبا تمامی ویژگی های زیبایی شناختی این مقدمه شامل سجع، ترصیع، موازنه، جناس، واج آرایی، موسیقی عروضی، پارادوکس، تناسب، امثال، کنایه، تشبیه و استعاره، استخراج و طبقه بندی شده است؛ اما آنچه اهمیت دارد، این است که در همه جا زبان و زیبایی را مطابق نظر صورتگرایان، در هم تنیده در نظر گرفته ام؛ زیرا گذشته از آنکه هیچ معنایی جز از طریق صورت انتقال نمی یابد، عطاملک در سراسر تاریخ جهانگشا و به ویژه در مقدمه زیبا و پرمعنایش از تکلف و تصنع پرهیز داشته و بر آن بوده است که ایدئولوژی و دریافتش را از تاریخ، در هیئت زبانی منشیانه، با مخاطب در میان نهد.