بررسی اثرات القای پلی پلوئیدی در شرایط درون شیشه بر گیاهچه های باززاشده بذرالبنج مشبک (Hyoscyamus reticulatus L.)

بذرالبنج مشبک (Hyoscyamus reticulatus L.) یکی از مهم ترین گیاهان داروبی متعلق به تیره بادنجانیان بوده که به دلیل دارا بودن آلکالوئیدهای تروپانی در صنایع داروسازی کاربرد فراوانی دارد. در سال های اخیر باززایی، پرآوری و پلی پلوئیدی درون شیشه ای گیاهان دارویی، یکی از موضوعات جالب توجه در بیوتکنولوژی و کشت بافت گیاهی می باشند. آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با تیمار هورمون بنزیل آمینوپورین (BAP) در سه سطح (0، 4/4 و 8/8 میکرومولار) و ایندول استیک اسید (IAA) در سه سطح (0، 1/1 و 2/2 میکرومولار) و در سه تکرار انجام شد. در ادامه القای پلی پلوئیدی در شرایط درون شیشه ای روی گیاهچه های باززایی شده با تیمار کلشی سین در 5 غلظت (0، 05/0، 1/0، 2/0 و 5/0 درصد) و سه زمان 24، 48 و 72 ساعت، مورد مطالعه قرار گرفتند. برای تعیین سطح پلوئیدی گیاهان، بررسی های میکروسکوپی، فلوسایتومتری و شمارش کروموزومی انجام شد. نتایج نشان داد که پس از شش ماه رشد، تیمار هورمونی 8/8 میکرومولار BAP به همراه 2/2 میکرومولار IAA با میانگین13/13 گیاهچه در هر ریز نمونه، شاخه زایی بهترین تیمار هورمونی برای باززایی شناخته شد. نتایج بررسی های فلوسایتومتری نشان داد که تیمار 1/0 درصد کلشی سین در زمان 48 ساعت با راندمان 72 درصد تولید گیاهان پلی پلوئیدی مناسب ترین تیمار شناخته شد. القای پلی پلوئیدی با تغییرات معنی دار در ویژگی های مختلف گیاه همراه بود. تعداد کروموزوم گیاهان دیپلوئید برابر با 34 عدد (2n=2x=34) و درگیاهان تتراپلوئید برابر 68 (2n=2x=68) بود. بنابراین می توان گفت کلشی سین بطور موثری قابلیت القای پلی پلوئید در این گیاه را دارد.