تجزیه پایداری عملکرد هشت رقم گندم نان (Triticum aestivum L.) در شرایط کرمان

اثر متقابل ژنوتیپ×محیط باعث ایجاد پیچیدگی در پیش بینی عملکرد می شود و چالشی برای برنامه های به زراعی و به نژادی است. برای مطالعه پایداری عملکرد هشت رقم گندم نان در هشت محیط (چهار سال و دو شرایط آبیاری و تنش خشکی) در شرایط کرمان، هشت طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. نتایج به صورت طرح مرکب تجزیه واریانس شد و اثر محیط، ژنوتیپ و اثر متقابل ژنوتیپ × محیط در سطح احتمال یک درصد معنی دار گردید. معنی دار شدن اثر متقابل رقم و محیط نشان دهنده ی پایداری متفاوت رقم هاست. در این پژوهش برای ارزیابی پایداری از آماره های واریانس محیطی، ضریب تغییرات، اکووالانس ریک، واریانس پایداری شوکلا، شیب خط رگرسیون، انحراف از رگرسیون، آثار اصلی جمع پذیر و اثر متقابل ضرب پذیر (امی) و ارزش پایداری امی (ASV) استفاده شد. رقم های آذر2 و کویر با داشتن رتبه های مناسب در پارامتر های پایداری تک متغیره و کمترین مقدار ارزش پایداری امی که پایدارترین رقم هاست، شناسایی گردیدند. رقم شیراز نیز در تمام روش های تک متغیره و چند متغیره ناپایدارترین رقم شناخته شد. با در نظر گرفتن میانگین عملکرد چهار ساله، رقم مهدوی بیشترین عملکرد در شرایط تنش خشکی و شیراز بیشترین عملکرد در شرایط نرمال را داشتند.