تحلیلی بر وضعیت بیماری ویروسی پیچیدگی برگ زرد گوجه فرنگی

بیماری پیچیدگی برگ زرد گوجه فرنگی (Tomato Yellow Leaf Curl Disease، TYLCD) برای اولین بار همراه با طغیان جمعیت های زیادی از سفیدبالک (Bemisia tabaci) در مزارع گوجه فرنگی (Solanum esculentum) دره اردن در اواخر سال 1930 میلادی گزارش و از اوایل دهه 60 میلادی به یکی از بیماری های مهم و خسارت زا در بسیاری از مزارع گوجه فرنگی دنیا تبدیل گردید. در طی 3 دهه اخیر بیماری (TYLCD) به مشکل جدی تولید گوجه فرنگی در بسیاری از کشورها در دنیا تبدیل گشته است. خسارت ناشی از این بیماری در برخی از مزارع گوجه فرنگی بین 93 تا 100 درصد گزارش شده است. گیاهان آلوده دارای میوه های کم، ریز و در برخی موارد به دلیل ریزش پیش از موعد گل، فاقد میوه هستند. ماهیت ویروسی (TYLCD) و ارتباط آن با سفیدبالک (B. tabaci) برای اولین بار در سال 1964 میلادی اثبات گردید. سپس ویروس عامل بیماری (TYLCD) شناسایی و تحت عنوان ویروس پیچیدگی برگ زرد گوجه فرنگی (Tomato yellow leaf curl virus، TYLCV) نام گذاری و در اواخر دهه هشتاد میلادی ژنوم آن بطور کامل تعیین توالی گردید. ویروس TYLCV از تیره ویروس های دوقلو (Geminiviridae) و از اعضای جنس بگوموویروس (Begomovirus) است. بیماری (TYLCD) برای اولین بار در ایران در سال 1372 از برخی مزارع گوجه فرنگی استان های هرمزگان و سیستان و بلوچستان و سپس در فاصله یک دهه از بسیاری استان های کشور از قبیل کرمان، بوشهر، خوزستان، مرکزی، اصفهان، تهران، گلستان، مازندران، خراسان رضوی و یزد گزارش و در حال حاضر به یکی از عوامل اصلی کاهش میزان محصول گوجه فرنگی در ایران تبدیل گشته است.