شاخص های توانمندی تحقیق و توسعه در کشورهای BRICS (برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی)

امروزه تحقیق و توسعه و فعالیت های مرتبط با دستیابی به فناوری های جدید در سراسر دنیا یک فعالیت عمده صنعتی محسوب می گردد. علی رغم اینکه تحقیق و توسعه صنعتی در کشورهای توسعه یافته در سی سال گذشته، از اهمیت فزاینده ای برخوردار بوده است، در عین حال کشورهای در حال توسعه به تازگی به اهمیت آن پی برده اند. فناوری محصولی است که در کارخانه تحقیق و توسعه به وجود می آید و واحدهای تحقیق و توسعه، رکن زیربنای فناوری دانسته شده و بزرگ ترین منبع یگانه نوآوری، تحقیق و توسعه هستند. برای دستیابی به فناوری، روش های گوناگونی وجود دارد که یکی از مهم ترین آن ها (به ویژه در کشورهای در حال توسعه)، مهندسی معکوس است. در این مقاله ضمن مرور پیشینه «تحقیق و توسعه» و بررسی عوامل موثر بر توانمندی های آن، اقدام به بررسی تجارب کشورهای پیشتاز در این عرصه شده است. در این بین مطالعه موردی حول محور کشورهای بریکس انجام شده، به نحوی که توانمندی ها و مولفه های کلیدی که در این کشور ها لحاظ شده است اقتباس گردیده و براساس آنها نسبت به تدوین یک مدل مفهومی به منظور ارزیابی توانمندی تحقیق و توسعه، اقدام شده است. در نهایت نیز ضمن اشاره به مشکلات موجود در توسعه و رشد توانمندسازی تحقیق و توسعه در ایران، راهکارهایی به منظور کاهش این موانع و ارتقاء سطح کمی و کیفی توانمندی تحقیق و توسعه ارائه شده است.