گم گشتگی و نجات بخشی انسان از منظر غزلیات شمس و اسطوره های مندایی

غزلیات شمس، دارای نظام فکری و عاطفی قدرتمندی است که در مقایسه با مثنوی کمتر به آن پرداخته شده است. جایگاه خاص انسان در نظام هستی، یکی از جلوه های برجسته اندیشه مولوی در غزلیات است؛ او موجودی دوسویه است: از یک سو تعالی و شکوه محض؛ به عنوان یکی از ساکنان عالم بالا و از سوی دیگر غریب و گم گشته در طبیعت مادی که به تنهایی و بدون کمکی از «ماوراء» قادر به نجات خود نیست. این نوع انسان نگری، قرابت زیادی با روند هبوط، گم گشتگی و نجات بخشی انسان دراسطوره های مندایی، شاخه ای مهم از ادبیات گنوسی، دارد. در آثار متنوع بازمانده از این گروه، مکررا به نمادها و تصاویری خاص بر می خوریم که عمدتا اسطوره ای است ولی به نوعی تجربه شهودی حقیقت را می نمایانند و بیانگر اندیشه ای عرفانی است. در مقاله حاضر، روند گم گشتگی و نجات یافتگی انسان، از منظر غزلیات شمس و اسطوره های مندایی تبیین و در هر بخش، تصاویر متناظر با یکدیگر مقایسه شده اند. وجوه تشابه و تمایز، درذیل هر مبحث ذکر و تحلیل های مقاله بیشتر در نتیجه گیری منعکس گردیده است.