بررسی زبان مشترک باغ و نگارگری ایرانی با تاکید بر نقش نمادین درخت سرو

زبان بیان در هنر سنتی و اصیل ایرانی، رمزی است. در این زبان، هر شیء دارای ظاهر و باطنی است؛ یا به بیانی دارای لایه های وجودی متعدد است. به این معنی که هر صورت مادی برای اشاره به معنایی مجرد در عالمی بالاتر به کار می رود. لازمه فهم و بازخوانی این زبان، به عنوان میراث هنر و ادب ایرانی، کسب معرفت درباب دیدگاه و جهان بینی حاکم بر خلق اثر است. در پژوهش حاضر، خوانش ساختار و زبان بیان درختان به سبب سابقه حضور نمادین در جلوه های مختلف هنری به عنوان بخشی از فهم زبان رمزی هنر ایران، موردتاکید قرار گرفته است. در این زمینه، نقش نمادین درخت باستانی سرو در نگاره ها و باغ های ایرانی به عنوان موثق ترین نمونه های خلق فضای مثالی، موضوع تحقیق است. درواقع هدف کلی پژوهش، بررسی نقش نمادین و رمزآمیز درختان در طراحی محیط در ارتباط با زمینه های خیال انگیز فضاست.
روش تحقیق، پژوهشی تاریخی و تطبیقی است و گردآوری اطلاعات با مراجعه به اسناد کتابخانه ای و بازدید نمونه های موردی، به صورت ارائه جدول مقایسه خصوصیات سرو در باغ و نگارگری ایرانی، صورت گرفته است. در نتیجه این بررسی متوجه تاثیر فرم ویژه درخت سرو بر مخاطب فضا از طریق ایجاد طرح واره های ذهنی معنادار می شویم. به گونه ای که فرم های مختلف سرو، که به طور مشخص به کشیدگی تاج، ارتفاع بدنه، تراکم بافت و تیرگی رنگ آن مربوط می شوند، هریک باعث برداشت مفهومی خاص در ذهن انسان می شوند و درنتیجه تکرار این همراهی، نقش سرو باعث تداعی معانی ازجمله: جاودانگی، پایداری، بلندبالایی و... گردیده است. بنابراین با کاربرد هدفمند درخت سرو در طراحی منظر، می توان از طریق تداعی معانی ویژه، شرایط خیالی و فراواقعی برای مکان ایجاد کرد.