تبیین وجودی و معرفتی قوه خیال در حکمت متعالیه و پیامد دین شناختی آن در مساله ابطال تناسخ ملکی

وجود دغدغه های دین شناختی همواره در حوزه های مختلف تفکر صدرایی قابل رویت است. یکی از وجوه بارز آن را می توان در ذیل نگرش متفاوت وی به بحث های وجودی و معرفتی قوه خیال مشاهده نمود. در حوزه علم النفس، ملاصدرا با طرح وحدت خیال و حس مشترک، بر خلاف عموم فلاسفه، خیال را دارای سه شاخصه خلاقیت، تجرد مثالی و جامعیت اضداد می داند. از نظر وی در هنگام مرگ نفس به واسطه خلاقیت و جامعیت قوه خیال می تواند خصوصیاتی متناسب با مرتبه جدید را ایجاد و در خود حفظ نماید.
ملاصدرا با لحاظ عینیت مرگ و اشتداد جوهری، مرگ را مانع استدامه اشتداد نفس نمی داند و معتقد است نفس در مرتبه خیال به جهت وجدان خصایص برزخی و مادی می تواند به حرکت اشتدادی خویش پس از مرگ ادامه دهد و در نتیجه نیازی به تمسک به تناسخ ملکی نخواهد بود.