اولویت بندی زیرحوضه ها با استفاده از آنالیز مورفومتری و GIS به منظور اقدامات آبخیزداری (مطالعه موردی: حوضه آبخیز مراوه تپه، استان گلستان)

اولویت بندی زیرحوضه ها از مهم ترین راهکارهای مدیریت جامع حوضه آبخیز و پایداری توسعه است. حفاظت از منابع طبیعی موجود از طریق علامت گذاری زون های پتانسیل تخریب در سطوح کوچک برای توسعه پایدار، نیازی بنیادین محسوب می شود. طرح زون های پتانسیل تخریب برای اجرای اقدامات حفاظتی آبخیز، بدون برنامه ریزی، اقتصادی نیست؛ در نتیجه این پیش نیازی برای پذیرش اولویت بندی زیرحوضه هاست. آنالیز مورفومتری به عنوان روشی کم هزینه و سریع در سال های اخیر توجه زیادی را به خود جلب کرده است. هدف این تحقیق، اولویت بندی زیرحوضه های حوضه آبخیز مراوه تپه در استان گلستان با آنالیز مورفومتری و استفاده از GIS است. در آنالیز مورفومتری پارامترهای ضریب فشردگی، ضریب گردی، ضریب شکل، ضریب کشیدگی، فراوانی آبراهه، تراکم زهکشی، نسبت انشعاب، بافت زهکشی، شکل حوضه، طول جریان و طول جریان روی زمینی از طریق ARCGIS و Arc Hydro محاسبه شده اند که این پارامترها به دو دسته پارامترهای خطی (رابطه مستقیم با فرسایش) و پارامترهای شکلی (رابطه عکس با فرسایش) تقسیم شدند. در نهایت اولویت هر یک از زیرحوضه ها با توجه به میانگین کل پارامترهای مورفومتری تعیین شد که از این نظر زیرحوضه C3 دچار وضعیت بحرانی، و زیرحوضه Cint1 دارای وضعیت مناسب نسبت به دیگر زیرحوضه ها بود. مطالعات میدانی نتایج کار را به خوبی نشان می دهد، چراکه زیرحوضه C3 دارای بیشترین حد فرسایش و خاک ضعیف (گروه هیدرولوژیکی C) است. ازاین رو می توان از این نوع تحقیقات که هم کم هزینه و هم سریع اند بهره گرفت و آبخیزها را به منظور اقدامات آبخیزداری اولویت بندی کرد .