تاثیر بیمه بر بازدارندگی حقوق مسئولیت مدنی

بازدارندگی، یکی از کارکردهای اصلی مسئولیت مدنی است که پیدایش بیمه مسئولیت موجب تضعیف آن و افزایش بی احتیاطی شده است؛ زیرا جبران خسارت توسط بیمه گر نه تنها موجب بازدارندگی عامل مقصر نمی شود، بلکه ممکن است خود او و دیگران را به اقدامات زیان بار بعدی تشویق کند. این تاثیر نامطلوب اصطلاحا خطر رفتاری نامیده می شود. شرکت های بیمه راهکارهایی برای کنترل خطر رفتاری در اختیار دارند، لیکن تحت تاثیر بازار رقابتی بیمه، کمتر از آن ها استفاده می کنند. شکی نیست که در صورت سیاست گذاری صحیح، خطر رفتاری بیمه کاهش می یابد و در نتیجه بازدارندگی مسئولیت مدنی نیز تقویت می شود. در قانون بیمه اجباری مصوب 1395، راهکارهایی برای کنترل خطر رفتاری پیش بینی شده که حفظ مسئولیت مدنی مسبب حادثه، در کنار پوشش بیمه ای و طرح قائم مقامی و تعیین حق بیمه بر اساس سوابق بیمه شده، از جمله آن هاست. راهکارهای مذکور موجب افزایش کارایی حقوق مسئولیت مدنی در حوزه حوادث رانندگی می شود و اگر به درستی اجرا شود، موجب بازدارندگی و کاهش تصادفات نیز خواهد شد. قواعد مسئولیت مدنی نیز در بازدارندگی فاعل زیان بار و ترغیب فعالان اقتصادی ریسک گریز به خرید بیمه نامه، موثر است و پذیرش نظریه خاص ممکن است موجب کاهش بازدارندگی مسئولیت مدنی و کاهش یا افزایش رفاه در جامعه شود. به عنوان مثال اعمال قاعده تقصیر و ترغیب فاعل زیان بار به خرید بیمه نامه موجب افزایش رفاه می شود و درعین حال بازدارندگی مسئولیت مدنی تا حدودی حفظ می شود.