مقایسه عملکرد سرشاخه و صفات مورفولوژیکی در جمعیت های دو گونه Mentha pulegium L. و Mentha mozaffariani Jamzad

به منظور بررسی عملکرد سرشاخه و خصوصیات مورفولوژیک در جمعیت های دو گونه نعناع تعداد 17 جمعیت از گونه Mentha pulegium L. و 8 جمعیت از گونه Mentha mozaffariani Jamzad به مدت دو سال در ایستگاه تحقیقات کشاورزی البرز کرج در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی مورد ارزیابی قرار گرفتند. در هر کرت آزمایشی 15 بوته به فواصل نیم متر در خط 5/7 متری با فواصل بین ردیف ها 75 سانتی متر کشت شدند. مزرعه با سیستم قطره ای آبیاری شد و در طول اجرای آزمایش از صفات عملکرد تر و خشک سرشاخه به مدت دو سال و صفات ارتفاع گیاه، تعداد شاخه اصلی، قطر تاج پوشش، طول گل آذین و تعداد گل در بوته و بازده اسانس به مدت یک سال اندازه گیری شد. پس از جمع آوری داده ها، تجزیه واریانس و مقایسه میانگین ها به روش دانکن انجام شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تفاوت بین گونه ها از لحاظ کلیه صفات بجز عملکرد خشک سرشاخه در سطوح احتمال 1% معنی دار بود. در مقایسه میانگین گونه ها، M. pulegium از لحاظ میانگین ارتفاع بوته، قطر تاج پوشش، تعداد شاخه در بوته و عملکرد اسانس نسبت به گونه M. mozaffariani برتری داشت. در مقابل میانگین طول گل آذین در گونه M. mozaffariani بیشتر بود. میانگین عملکرد تر سرشاخه M. pulegium و M. mozaffariani به ترتیب 183 و 147 گرم در بوته بود. در هر دو گونه بین جمعیت ها از نظر کلیه صفات مورفولوژیکی مورد ارزیابی، اختلاف معنی دار وجود داشت. در گونه M. pulegium جمعیت های مریوان (22607) و رفسنجان (23031) به ترتیب با عملکرد 252 و 231 گرم در بوته بیشترین عملکرد سرشاخه تر را داشتند. از لحاظ عملکرد سرشاخه خشک جمعیت های رفسنجان (23031) و اراک (22381) به ترتیب با عملکرد 115 و 111 گرم در بوته بیشترین سرشاخه خشک را تولید کردند. در مقایسه بین جمعیت های گونه M. mozaffariani، جمعیت ارومیه (19625) با میانگین تولید 98 و 202 گرم در بوته به ترتیب بیشترین عملکرد سرشاخه خشک و تر را داشت. از لحاظ درصد اسانس تفاوت معنی داری بین دو گونه مشاهده نشد ولی از نظر عملکرد اسانس گونه M. pulegium با 14/1 گرم در بوته عملکرد بیشتری نسبت به گونه M. mozaffariani با 76/0 گرم در بوته داشت.