تحول در علوم جغرافیایی، رهواره ای در حوزه معرفت نبوی

اصطلاح علوم جغرافیایی رفته رفته به ساختاری علمی در قالب دانشکده های علوم جغرافیایی تغییر شکل داده و نظام آموزشی ایران با تکیه بر چنین ساختاری متکفل تحول در دانش جغرافیا می شود. بدون شک تحول در دانش جغرافیا تنها نمی تواند به یک شکل ساختاری معطوف باشد و اگر خواستار تغییر در بنیاد های معرفتی در این دانش نباشیم تغییر عمده وثمر بخشی که بتواند در حوزه دانش تمدنی نقش آفرینی کند، رخ نخواهد داد.
کوهن(1962: 197) معتقد است پیشرفت دانش بشری بیشتر مدیون تغییر در پارادایم های هر دانش بوده است و نه در تخصصی شدن آن والبته این گزاره معطوف به تغییرات معرفت شناسی در حوزه های دانشی است. اگرجغرافیا را دانش انسان، محیط و رابطه بین آن دو بدانیم، اکنون این پرسش اساسی را می توان مطرح ساخت که کدام بخش از این سه رکن می تواند تحول اساسی را در پارادایم های جغرافیایی پدید آورد.
این مقاله که بر گرفته از یک طرح پژوهشی در دانشگاه اصفهان است سعی دارد به استناد یک روش تحلیل مفهومی (سینماتیک) از روند تاریخی تغییرات پارادایم های تاثیرگذار در حوزه دانش جغرافیا پاسخگوی چنین پرسشی باشد نتایج حاصل از این بررسی ها نشان می دهد که:سیر تحول وتغییر مفهوم انسان در جغرافیا می تواند نقشه راه تحول در این دانش را به خوبی برما معلوم و نقش بنیادی این مفهوم در تحول دانش جغرافیا را مستند سازی نماید. تحول در مفهوم انسان در جغرافیای ایران وقتی می تواند در حوزه تمدنی تاثیر گذارباشد که برگرفته از تفکر نبوی ودر قلمرو« فضای قدسی » باشد.