بررسی نگرش شهروندان مشهدی نسبت به مهاجرین خارجی مقیم مشهد

جمهوری اسلامی ایران یکی از کشورهای مهم مهاجرپذیر دنیا می باشد. مهاجران عمدتا ازکشورهای همسایه می باشند. بیشتر این مهاجرین برای فرار از وضعیت نامناسب امنیتی و اقتصادی کشورهای خود به ایران پناه آورده اند. در این میان بیشترین تعداد مهاجران مربوط به کشور افغانستان می باشد. بیشترین موج مهاجرت از افغانستان به ایران از سال 1357 (1978 م.) با آغاز جنگهای سخت میان مجاهدین افغان و شوروی سابق از بوده است. استان خراسان رضوی و شهر مشهد به دلیل مجاورت با مرزهای شرقی کشور یکی از کانون های مهم پذیرش این مهاجرین خارجی بوده است. طی این سال ها تسهیلات مختلفی به مهاجران در زمینه های مختلف از جمله ادامه تحصیل، خدمات بیمه ای، حرفه آموزی ، فراگیری مهارت های تخصصی و... ارایه شده است. ورود مهاجرین به ایران باعث شده تحولات مختلفی در زمینه های اقتصادی، اجتماعی، آموزشی، فرهنگی هم برای مهاجرین و هم جامعه میزبان آنان ایجاد شود. در کنار امکانات ارایه شده و تحولات انجام شده در طی چند دهه در ایران، دیدگاه های مثبت و منفی گوناگونی برای پذیرش و اقامت این مهاجرین وجود داشته است. مهم این است که با وجود تعداد زیاد مهاجران از کشورهای همسایه به خصوص افغانستان و مدت طولانی اقامت آنان جامعه ایرانی تا چه حد پذیرای آنان بوده است. تعامل جامعه میزبان با این مهاجرین در طی این سال ها به چه صورت بوده است؟ در واقع نگرش مردم نسبت به پذیرش یا عدم پذیرش مهاجرین خارجی و ارتباط با آنان چگونه است؟
این تحقیق به شیوه پهنانگر به دنبال بررسی نگرش شهروندان شهر مشهد به عنوان یک کانون مهم پذیرای مهاجرین خارجی و ارتباط این نگرش با متغیرهایی چون جنسیت، سواد، درآمد، نوع شغل، محل سکونت و قومیت می باشد. نتایج به دست آمده از این مطالعه نشان می دهد بیشترین نگرش منفی شهروندان مربوط به متغیر آسیب های اجتماعی می باشد. از نظر پاسخگویان تاثیر مهاجرین در امر آموزش نیز چندان مثبت نمی باشد. در خصوص متغیر مسکن این امر با شدت کمتری مطرح است و 57.6 % نگرش منفی دارند. اما نگرش پاسخگویان در زمینه متغیرهای اقتصادی به سمت مثبت میل نموده به نحوی که 27% آنان در این زمینه نگرش مثبتی نسبت به مهاجرین خارجی دارند. در مجموع می توان گفت نگرش کلی پاسخگویان به مهاجرین خارجی حدود 32 % به سمت منفی میل می نماید. نگرش حدود 60 % مردم نسبت به آنان بی نظر و 8 % به سمت مثبت می باشد.
در این پژوهش ارتباط نگرش شهروندان با متغیرهای مستقل نیز بررسی شده است. این متغیرها از مجموع ویژگی های اقتصادی اجتماعی و فردی پاسخگویان ساخته شده اند و شامل جنسیت، وضعیت تاهل، میزان تحصیلات، منطقه سکونت (از نظر سطح برخورداری و از نظر میزان مهاجرین خارجی)، سن، مذهب، قومیت، درآمد و نوع رابطه پاسخگویان با مهاجرین خارجی می باشند. نتایج نشان می دهد که متغیرهای؛ «جنسیت ، سن ، شغل، منطقه سکونت پاسخگو ازحیث سطح برخورداری و ازحیث حجم مهاجرین خارجی» دارای رابطه معنی دار با « سطح نگرش ودیدگاه پاسخگویان نسبت به مهاجرین خارجی» می باشند. وضعیت تاهل، سطح تحصیلات، درآمد، نوع مذهب و نوع قومیت پاسخگویان باسطح نگرش نسبت به مهاجرین خارجی رابطه معنی داری ندارد.