تحلیلی بر ناهمگونی فضایی در نواحی شهری با تاکید بر نقش بافت ها و سکونتگاه های نابسامان (نمونه موردی: شهر مهاباد)

بحث نابرابری و عدالت اجتماعی میان جوامع، از دیرباز مورد توجه علوم انسانی و اجتماعی و مکاتب مختلف فکری بوده است. آنچه که باید مورد توجه برنامه ریزان شهری قرار گیرد سنجش میزان و ابعاد مختلف نابرابری های فضایی، جهت جلوگیری یا کاهش شکاف و گسستگی بین محلات و نواحی شهری است. بر این اساس تحقیق حاضر با روش توصیفی تحلیلی و با هدف سنجش و تحلیل نابرابری فضایی بین نواحی شهری مهاباد با تاکید بر نقش بافت ها و سکونتگاه های نابسامان در ایجاد ساختار ناهمگون فضایی شهری انجام شده است. در این پژوهش با به کارگیری شاخص های جمعیتی- اجتماعی، اقتصادی و کالبدی و همچنین مدل تاپسیس و مدل تحلیل خوشه ایبه رتبه بندی و سطح بندی نواحی شهری مهاباد در سال 1393 پرداخته شده است. یافته ها و نتایج نشان از عدم توسعه یافتگی مطلوب شهر مهاباد دارد. البته این توسعه نیافتگی، تنها مختص بافت ها و سکونتگاه های نابسامان موجود شهر نیست. همچنین مشخص شد، نه تنها منابع و خدمات براساس میزان جمعیت توزیع نشده اند بلکه عکس این حالت نیز صادق است. با توجه به شکاف عمیق موجود بین نواحی شهری در شاخص کالبدی می توان گفت عامل مساله ساز و دارای اولویت در ناهمگونی ساختار فضایی شهر مهاباد، عامل کالبدی و در راس آنها تاسیسات و خدمات شهری است که ریشه این ضعف در نحوه تدوین و تحقق طرح های توسعه شهری می باشد.