بررسی و تحلیل عناصر موسیقایی در منظومه «لیلی و مجنون» نظامی با تکیه بر عناصر زیبایی شناختی

در میان انواع رایج ادبی، ادب غنایی با برخورداری از عناصر و مضامین زیبایی شناختیوصور خیال بستر مناسبی را جهت تحلیل ساختار بیرونی کلام فراهم می آورد زیرا روابط و مناسبات درونی کلام با تکیه بر این فرم و ساختار مطرح می گردد، بنابراین اساس آنچه را که در قالب محتوا غرض اصلی گوینده است با رویکرد به فرایند ساختاری و عناصر سبک شناختی عنوان می گردد یکی از مهم ترین عناصری که در نقد زیبایی شناسی شعر مطرح می شود، ساختار زبانی آن است. بنابراین بحث اصلی ما در تحلیل منظومه لیلی و مجنون، آن است که دریابیم نظامی در تحلیل ساختار زبان شعری خود از چه تمهیداتی بهره جسته و تا چه حد توانسته با بهره گیری از عناصر و بن مایه های صورخیال ساختار کلام خویش را با تکیه بر مقوله آشنایی زدایی، استحکام بخشد. برای نیل به این منظور در ابتدا مباحث نظری پیرامون فرایند برجسته سازی اعم از قاعده افزایی و قاعده کاهی و انواع آن و سپس مقوله موسیقی شعر و زیبایی موسیقایی با اشاره به انواع موسیقی کلام اعم از موسیقی درونی، بیرونی، کناری، میانی و توازن آوایی، واژگانی و نحوی با محوریت دوجانبه هم نشینی و جانشینی مطرح گردد و سپس با بیان ابیاتی از منظومه نامبرده، به اثبات چگونگی بهره گیری نظامی از هر یک از مباحث یاد شده مبنی بر این امر که وی در ساختار زیبایی شناسی کلام خود از چه مناسبات و روابط کلامی، زبانی و عناصر موسیقایی بهره برده است. پرداخته شده است.