فرایندهای غالب شکل زا در تشکیل توده های ماسه ای مناطق ساحلی، مطالعه موردی: جلگه غربی مکران

ناپایداری و تحرک تپه های ماسه ای از مهم ترین دغدغه های برنامه ریزی و مدیریت در جلگه های ساحلی مناطق خشک است. توده های ماسه ای بر اثر عوامل مختلفی در مناطق ساحلی ایجاد می شوند و بررسی چگونگی تشکیل و تکوین آنها در برنامه ریزی ها و مدیریت محیطی منطقه ساحلی دارای اهمیت فراوان است. هدف اصلی این پژوهش شناسائی مهمترین عوامل تاثیرگزار بر پراکندگی توده های ماسه ای در بخش غربی جلگه مکران است. توزیع فضائی لندفرم های ژئومورفولوژی، سرعت و جهت باد و اطلاعات امواج، داده های این تحقیق هستند. نقشه های توپوگرافی، نقشه های زمین شناسی، تصاویر ماهواره ای، GPS و نرم افزارهای رایانه ای از جمله WRPLOT View Freehand، و Arc GIS، ابزار تحقیق بودند. پس از تهیه نقشه ژئومورفولوژی، با استفاده از معادله مولیتور و نرم افزار WRPLOT View، گل بادها و گل موج های ساحلی منطقه ترسیم شد. جهت حرکت و گسترش یافتگی توده های ماسه ای بر سطح جلگه نیز به کمک عکس های هوائی، تصاویر کارتوست پی فایو و ای تی ام مثبت مورد بررسی قرار گرفت. تغییرات ماهانه دبی آب و هیدرودینامیک رودخانه های اصلی منطقه با استفاده از گردآوری نتایج سایر مطالعات و آمار ایستگاه های هیدرومتری بررسی شد. بر اساس یافته های تحقیق موقعیت و پراکندگی توده های ماسه ای ساحلی تابع باد نیست و بیشتر متاثر از ویژگی های ژئومورفولوژیک پیش کرانه جزر و مدی و هیدرودینامیک ساحلی است. پراکندگی توده های ماسه ای سطح جلگه ساحلی نیز بیش از اینکه تابع باد باشد، متاثر از جهت کشیدگی جلگه نسبت به باد غالب منطقه و وسعتی از بستر سیلابی و بسترهای قدیمی رودخانه ای است که در معرض باد غالب قرار دارد.