سنگهای دگرگونی فشار بالای منطقه زاینده رود: تطابق با اکلوژیت-گنیسهای ماسیف مندرس و کاربرد آن در بازسازی پایانی گندوانا

پهنه سنندج- سیرجان با روند شمال باختر- جنوب خاور، کمربندی کوهزایی در مجاورت بلافصل و شمال زمین درز زاگرس یعنی مکان پیشین اقیانوس نوتتیس جای دارد. این پهنه شامل پی سنگ پان آفریکن شبیه سرزمین های مختلف ایران مرکزی است. پی سنگ بلورین به صورت ناهمشیب زیر رسوبات سکوی پالئوزوییک- تریاس قرار دارد که خود به صورت دگرشیب به وسیله چینه های رسوبی و آتشفشانی کمان ماگمایی ژوراسیک پوشانده شده اند. کربنات های کرتاسه با دگرشیبی زاویه دار ناحیه ای روی سنگ های کهن تر قرار می گیرند. مجموعه دگرگونی فشار بالای زاینده رود شامل کوارتزشیست ها، آمفیبولیت ها، گنیس ها و اکلوژیت ها در مسیر زاینده رود رخنمون دارند و به صورت ناهمشیب در زیر کربنات های فسیل دار پرمین قرار می گیرند که نشان دهنده سن پیش از پرمین است. در مطالعه حاضر داده های جدیدی شامل ترکیبات عناصر اصلی و کمیاب سنگ کل و داده های ایزوتوپی برای متابازیت های انتخاب شده ارائه شده است. فراوانی عناصر با میدان الکترواستاتیکی قوی و نسبت های ایزوتوپی رادیوژنیک Sr-Nd-Hf، نشان دهنده ترکیب توله ایتی با تمایل به سوی بازالت های درون صفحه ای هستند و نه بازالت های پشته میان اقیانوسی. در این مطالعه همچنین تعیین سن به روش اورانیم- سرب روی زیرکن در ارتوگنیس نفوذ یافته در مجموعه شیست- متابازیت انجام شده و سن 3/5 ± 568 میلیون سال را به دست داده است که سن نئوپروتروزوییک پسین را برای پروتولیت گرانیتی تایید می کند. این مقاله سن های Ar-Ar ژوراسیک در مطالعات پیشین را روی میکای سفید از اکلوژیت ها و گنیس ها مورد بحث قرار داده و آنها را به تبلور دگرگونی مرتبط با فعالیت نفوذی ناحیه ای نسبت داده است. مقایسه با مجموعه گنیسی- اکلوژیتی ماسیف مندرس در ترکیه که بسیار مفصل تر مورد مطالعه قرار گرفته است، شباهت های سنی و ژئوشیمیایی قابل ملاحظه ای را با مجموعه حاضر نشان می دهند. در این مقاله به گسترش ناحیه ای این مجموعه سنگی از زاینده رود تا خوی و فراتر از آن تا ماسیف مندرس اشاره و رابطه آنها با فرایند زمین ساختی یکپارچگی پایانی گندوانا در نزدیکی آغاز دوره کامبرین بحث شده است.