اثر تنش خشکی پس از گرده افشانی بر برخی ویژگی های فیزیولوژیک و کیفیت دانه ژنوتیپ های مختلف گندم

بخش عمده اراضی زیر کشت گندم جهان در مناطق خشک و نیمه خشک قرار گرفته است. در این مناطق نیاز آبی گندم در تمامی مراحل رشد و نمو به طور کامل برآورده نمی شود. این تحقیق در همین راستا و به منظور بررسی اثر تنش کم آبیاری پس از گرده افشانی بر کمیت و کیفیت عملکرد دانه و برخی از ویژگی های فیزیولوژیک ارقام مختلف گندم نان انجام شد. این آزمایش به صورت گلدانی طی سال زراعی 91-1390 در پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی کرمانشاه به صورت فاکتوریل سه فاکتوره برای صفات فیزیولوژیک و دو فاکتوره برای کمیت و کیفیت عملکرد و بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. سه فاکتور مورد بررسی عبارت بودند از: 1) تیمار رطوبتی در دو سطح عدم تنش (ظرفیت مزرعه) و تنش کم آبی از مرحله گرده افشانی تا پایان دوره رشد (30 درصد ظرفیت مزرعه) ، 2) ژنوتیپ های مختلف گندم (پیشتاز، DN-11، سیوند و مرودشت) و 3) زمان نمونه گیری در دو سطح شامل: 11 و 17 روز بعد از گرده افشانی بودند. نتایج نشان داد که در شرایط تنش و عدم تنش کم آبی رقم مرودشت کم ترین عملکرد دانه را داشت. در بین دیگر ژنوتیپ های مورد بررسی (در هر دو شرایط رطوبتی) ، پیشتاز بالا ترین عملکرد دانه را داشت. کم ترین افت عملکرد دانه در شرایط تنش کم آبی نسبت به شرایط عدم تنش نیز مربوط به رقم پیشتاز بود. اعمال تنش کم آبی سبب شد که غلظت کلروفیل a و b، کلروفیل کل و کاروتنوئیدها، حداکثر کارایی فتوشیمیایی فتوسیستم II، شاخص زنده‎‎مانی و محتوای نسبی آب به طور معنی داری کاهش یابد. هم چنین تنش کم آبی سبب کاهش محتوی نشاسته و ماده خشک و افزایش محتوی فیبر و پروتئین دانه ژنوتیپ های مورد بررسی گردید.