محوطه های نو یافته ساسانی بخش میان کوه شهرستان اردل چهارمحال و بختیاری

استان چهارمحال و بختیاری از گذشته تاکنون پل ارتباطی مهمی میان دو منطقه ی فرهنگی جنوب و جنوب غرب ایران،‏ فارس و خوزستان بوده است. برخلاف دیگر بخش های کوهستانی فلات ایران،‏ این ناحیه از نظر باستان شناختی خیلی کم شناخته شده است. بخش میان کوه شهرستان اردل به دلیل دارا بودن ویژگی های طبیعی و جغرافیایی خاص در دوره های مختلف مورد توجه جوامع انسانی بوده است،‏ در حقیقت موقعیت استراتژیک،‏ دره های حاصلخیز،‏ وجود منابع غنی آب های سطحی و زیرزمینی شامل رودها و چشمه ها،‏ شرایط زیست محیطی مناسبی را جهت تشکیل استقرارها در این منطقه از گذشته تا به امروز فراهم کرده است. وجود دره-های میان کوهی حاصلخیز که به خوبی مشروب می شوند نیز موید این مطلب است. با وجود اینکه بخش هایی از آن به شکل فشرده در سال های اخیر بررسی،‏ و صدها محوطه ثبت شده اند ولی آگاهی ما از استقرارهای کوچ نشینی و یکجانشینی دوره ی ساسانی میان کوه بسیار اندک است. بنابر اهمیت دوره ی ساسانی در این منطقه،‏ شناخت الگوی استقرار،‏ و تاثیری که محیط بر چگونگی ایجاد و پراکنش محوطه های این دوران داشته مورد توجه قرار گرفته است.
حدود 73 محوطه از این دوره شناسایی شد. با بررسی عواملی مانند ارتفاع،‏ درصد و جهت شیب،‏ رودخانه،‏ مسیرهای ارتباطی،‏ کاربری اراضی،‏ ساختار زمین شناسی و گسل های منطقه،‏ در مجموع دو نوع الگوی استقراری شناسایی شده است. استقرار دائم در این محوطه ها کمتر دیده می شود و با توجه به کوه های بلند و دره های عمیق در این شهرستان،‏ محوطه ها بیشتر موقت هستند. تنها مواد فرهنگی به دست آمده از این محوطه ها سفال است که با مطالعه ی آنها اطلاعاتی در مورد استقرارهای مختلف فرهنگی و ساختارهای اقتصادی و اجتماعی و سیاسی حاصل می شود. با توجه به اینکه شهرستان اردل هم مرز با استان خوزستان است و آگاهی ما از دوره ی ساسانی بخش های مرتفع شرق زاگرس بسیار اندک است،‏ مطالعه ی محوطه های ساسانی این دوره و مواد فرهنگی به دست آمده از سطح آنها ضروری است.