شناسایی، تمایز و ثبت رقم های انگور بومی و تجاری ایران

حفاظت و جلوگیری از خروج غیرقانونی ذخایر ژنتیکی (ژرم پلاسم) انگور به عنوان مهم ترین سرمایه های کشور، نیازمند شناسه دار کردن رقم های تجاری و بومی و ثبت آن ها در مراکز بین المللی است. این پروژه برای تمایز و ارزیابی مهم ترین رقم های تجاری انگور ایران (فخری، پیکانی کاشمر، خوشناو، ریش بابای سفید و قرمز، بیدانه سفید و قرمز، شاهرودی، شصت عروس، یاقوتی، عسکری و میش پستان) بر پایه صفت های ریخت شناختی (مورفولوژیک) یا ساختار ظاهری و فیزیولوژیک با هدف ثبت آن ها در مرکز بین المللی حفاظت از رقم های گیاهی (UPOV) در استان های قزوین و آذربایجان غربی انجام شد. صفت های رویشی و زایشی بنا بر دستورکار آزمون های تمایز، یکنواختی و پایداری (DUS) طی دو سال در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد صفت های کمی یا کیفی به تنهایی قادر به تمایز رقم های انگور موردبررسی از یکدیگر نیستند. لیکن استفاده از ترکیب برخی از ویژگی های کمی و کیفی به عنوان صفت های کلیدی،کارایی کامل دارد. به طوری که با کاربرد امتیازهای یازده صفت شامل شمار پیچک های متوالی، شکل پهنک برگ کامل، مقطع عرضی برگ کامل، شمار پارپهنک (lobe)، شکل دندانه، زمان آغاز رسیدن حبه، اندازه، شکل و رنگ پوست حبه، میزان آنتوسیانین گوشت و تشکیل دانه، به عنوان یک «گیاه کد» و یا بروز چهار صفت شامل رنگ میوه، تشکیل دانه، طول پیچک و مقطع عرضی برگ کامل، رقم ها به طور دقیق از همدیگر متمایز شدند. بنابراین ثبت صفت های ظاهری، راهکاری ساده و مناسب برای جداسازی رقم های انگور است و جز در موارد خاص، نیاز به انگشت نگاری ژنتیکی نیست.