بررسی تنوع کروموزومی چند جمعیت از گونه Aegilops cylindrica شمال غرب ایران

به منظور مطالعه تنوع کروموزومی جمعیت های مختلف Aegilops cylindrica از شمال غرب ایران، کاریوتیپ هر جمعیت با استفاده از رنگ آمیزی استو-فریک-هماتوکسیلین تهیه و ویژگی های مختلف کروموزومی تعیین شد. نتایج نشان داد که کاریوتیپ این جمعیت ها شامل 7 جفت کروموزوم متاسنتریک، 3 جفت ساب متاسنتریک و 4 جفت ساب تلوسنتریک می باشد که یک جفت از آن ها (کروموزوم شماره 3) دارای فرورفتگی ثانویه و ماهواره بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثرات متقابل کروموزوم × جمعیت برای صفات طول نسبی و شاخص نسبت بازوی کروموزوم معنی دار است. برش دهی اثر متقابل نشان داد که جمعیت های مختلف از لحاظ طول نسبی کروموزم های شماره 1، 2، 3، 6، 7، 11، 13 و 14 و از لحاظ شاخص نسبت بازوی کروموزوم های شماره 5، 10، 13 و 14 با هم اختلاف معنی دار دارند. بر اساس جدول دو طرفه استبینز همه جمعیت ها در کلاس A2 قرار گرفتند. تجزیه خوشه ایجمعیت ها بر اساس برخی خصوصیات کاریولوژیکی و شاخص های تقارن به روش دورترین همسایه ها، آن ها را به سه گروه مجزا تقسیم نمود که این گروهبندی از توزیع جغرافیایی تبعیت نمی کرد. تجزیه به مولفه های اصلی نشان داد که دو مولفه اول و دوم به ترتیب 46/50 و 33 درصد از واریانس کل را توجیه می کنند. میانگین طول کروموزوم، میانگین طول بازوهای بلند و کوتاه در مولفه اول و شاخص پراکندگی، نامتقارنی بین کروموزومی، طول نسبی کوتاه ترین کروموزوم و دامنه طول نسبی کروموزوم ها در مولفه دوم، بیشترین سهم را در توجیه واریانس بین جمعیت ها داشتند.