امکان سنجی استفاده از سامانه های پشتیبان تصمیم در مدیریت مشارکتی آبخیزها از دیدگاه گروه های مختلف ذینفع (مطالعه موردی: آبخیز چهل چای استان گلستان)

مدیریت منابع طبیعی از چالش های مهم در اکثر کشورهای در حال توسعه می باشد که توجه خاص به ذینفعان و به کارگیری شیوهای نوین را می طلبد. در این راستا، باید به ذینفعان اجازه داده شود به صورت فعالانه در فرایند تصمیم گیری دخالت کنند و نظرات خود را در کلیه مراحل تصمیم گیری اظهار نمایند. سامانه های پشتیبانی تصمیم در مدیریت منابع محیطی تسهیل کننده این فرایند است. برای موفقیت استفاده از این نوع سامانه ها باید نظرات و بازخورد ذینفعان را در حین توسعه و نیز پس از تکمیل آن جمع آوری و مورد ارزیابی قرار داد. بدین منظور در این تحقیق پس از تهیه سامانه پشتیبانی تصمیم در راستای مدیریت مشارکتی و جامع برای آبخیز چهل چای استان گلستان به جمع آوری و ارزیابی نظرات ذینفعان نسبت به سامانه تهیه شده و کارکرد آن با تکمیل پرسش نامه طی مراجعه حضوری به پاسخ دهندگان پرداخته شده است. سپس نظرات گروه های مختلف استفاده کننده از سامانه با استفاده از آزمون های آماری (آزمون من- ویتنی و آزمون ویلکاکسون) و با بهره گیری از نرم افزار R مورد مقایسه قرار گرفت و اختلاف بین گروه ها از نظر پاسخ به سوالات مشخص شد. بر اساس یافته های تحقیق تفاوت بین جامعه مدیران، کارشناسان و برنامه ریزان با جامعه نمایندگان آبخیزنشینان و بهره بردارن در خصوص هر یک از سوالات در سطح 05/0 معنی دار نمی باشد. با این وجود می توان گفت با آموزش مختصری از مبانی مدل، کارکردها و قابلیت های سامانه پشتیبان تصمیم به مدیران، کارشناسان و برنامه ریزان حوضه های آبخیز کشور، استفاده از این نوع سامانه ها می تواند به تصمیم گیری در مدیریت حوضه های آبخیز کمک نموده، فرایند تصمیم گیری را برای آنها آسان نماید و در برنامه کاری این گروه از ذینفعان قرار گیرد. اما برای گروه نمایندگان آبخیزنشینان و بهره برداران این مطالعه، با توجه به سطح آموزش در منطقه و نبود امکانات و اطلاعات کافی نسبت به سیستم های رایانه ای، استفاده مستقیم از این نوع سامانه ها در شرایط فعلی ممکن و موثر به نظر نمی رسد. برقراری ارتباط با گروه های تحصیل کرده در میان آبخیزنشینان و بهره برداران به منظور ارائه اطلاعات و تشکیل دوره های آموزشی برای آنها می تواند راه حل موثری برای رفع مشکل فوق باشد.