پهنه بندی خطر زمین لغزش با استفاده از مدل های فازی چندمعیاره در محیط GIS (مطالعه موردی: حوزه ی آبخیز ایذه- خوزستان)

مخاطرات محیطی همواره به عنوان یکی از عوامل تهدیدکننده ی جوامع بشری محسوب می شوند. شناسایی نواحی مستعد خطر وقوع زمین لغزش یکی از گام های اساسی در ارزیابی مخاطرات طبیعی و مدیریت حوزه های آبخیز شهری محسوب می شود. هدف از این پژوهش، پهنه بندی خطر وقوع زمین لغزش در حوزه ی آبخیز شهر ایذه واقع در شرق استان خوزستان می باشد. در این پژوهش،ابتدا هشت لایه موثر در وقوع زمین لغزش شامل جنس زمین، شیب، جهت شیب دامنه، ارتفاع، بارش، فاصله از آبراهه، کاربری اراضی و فاصله از گسل در محیط ArcGISرقومی و طبقه بندی شده سپس با استفاده از روش CRITICمورد وزن دهی قرار گرفتند. در مرحله بعد، فازی سازی داده ها با استفاده از توابع فازی صورت گرفت. در نهایت نقشه های پهنه بندی خطر وقوع زمین لغزش با استفاده از مدل های فازی چند معیاره (TOPSIS و WLC) تهیه شد. این نقشه های پهنه بندی شده هر کدام به لحاظ حساسیت به وقوع زمین لغزش به پنج طبقه تقسیم شدند و مناطق با خطربسیار کم تا بسیار زیاد شناسایی شدند. نتایج نشان می دهد که در مدلTOPSIS ، 99/122 کیلومتر مربع از منطقه در معرض خطر بالا تا بسیار بالا و 5/89 کیلومتر مربع در معرض خطر بسیار کم تا کم قرار دارد. در حالی که در مدلWLC ، 13/76 کیلومتر مربع از منطقه در معرض خطر بالا تا بسیار بالا و 03/143 کیلومتر مربع در معرض خطر کم تا بسیار کم است. نتایج مقایسه مدل ها هم نشان می دهد که مدل TOPSIS، پهنه بیش تری از منطقه را در معرض خطر زمین لغزش نسبت به مدل WLC نشان می دهد. اما با توجه به پژوهش های میدانی و مطالعات صورت گرفته در منطقه ایذه به نظر می رسد که مدل WLCبه واقعیت نزدیک تر می باشد.در نتیجه می توان گفت که بر اساس این یافته ها و مقایسه آماری مدل ها، مدل WLC دارای کارایی بهتری نسبت به مدلTOPSIS جهت پهنه بندی خطر وقوع زمین لغزش در این منطقه می باشد.