نقد و نظر پیرامون دو بیت از مثنوی «نه سپهر» امیر خسرو دهلوی

شصت وچهار سال پیش در شبه قاره هند «محمد وحید میرزا» با در دست داشتن تنها سه نسخه دست نویس از مثنوی نه سپهر امیر خسرو دهلوی اقدام به تصحیح این اثر ارزشمند کرده است که در نوع خود کوششی ارزنده است اما ازآنجاکه نسخ دست نویس دیگر این اثر را- که در ایران موجود بوده است- در اختیار نداشت و نیز بر زبان فارسی - که زبان مادری ایشان نبود- اشراف کافی نداشت، در بسیاری از موارد تصحیح و تحشیه ایشان به رفع ابهامات و بازخوانی درست متن نینجامیده است. برای بازخوانی و تصحیح متون کهن ضروری است پژوهشگر علاوه بر در اختیار داشتن نسخه های قابل اعتماد، آشنایی کافی با علوم مختلف، فنون و بدایع ادبی، ویژگی های ادواری زبان و سنت های ادبی حاکم بر زمان سرایش متن داشته باشد. پژوهشگر با فراهم کردن این مقدمات می تواند روابط معنایی و لفظی آشکار و پنهان کلمات را به درستی دریابد و برای رفع ابهام، به به گزینی متن بر اساس منطق علمی و ادله برگرفته از فرم و محتوای کلام بپردازد. در این مقاله کوشش شده است تا با نگاهی تازه به بازخوانی دو بیت از این اثر پرداخته شود.