مدل سازی آلودگی نیترات از منابع غیر نقطه ای و اولویت بندی زیرحوضه های بحرانی برای مدیریت محیط زیستی حوضه آبخیز تجن

آلودگی های غیر نقطه‏ای اهمیت ویژه ای در تعیین کیفیت آب و سهم مهمی در تغذیه گرایی آب‏های شیرین دارند. از دلایل اساسی این موضوع، وجود مواد مغذی به‏ویژه نیتروژن و فسفر در غلظت‏های زیاد آب است. عامل تغییر کاربری اراضی به‏طور ویژه‏ای بر کیفیت آب موثر است. بنابراین، درک ارتباط بین کاربری اراضی و آلاینده نیترات یک اولویت به‏منظور ارزیابی بار آلودگی نیترات و پیش‏بینی تاثیر آن بر کیفیت آب‏های سطحی است. در این مطالعه از ابزار ارزیابی آب و خاک (SWAT) برای شبیه‏سازی نیترات طی سال‏های 2001 2013 در حوضه آبخیز تجن استفاده‏ شده است. نتایج مدل نشان داد بار سالانه نیترات طی سال های 2001 2013 از 31070 کیلوگرم تا 89350 کیلوگرم در خروجی حوضه متغیر است. براساس نتایج به دست آمده، سهم آلاینده نیترات تولید شده توسط مرتع (7/5 درصد) و جنگل (29 درصد)، بسیار کمتر از نیترات تولید شده توسط کاربری کشاورزی (64 درصد) است. همچنین در میان کشت‏های مختلف کاربری کشاورزی، به ترتیب شالیزارها و باغ ها به‏عنوان منابع اصلی آلودگی نیترات در فصول بهار و تابستان شناسایی شدند. در ادامه، زیرحوضه های بحرانی به منظور اولویت‏بندی مناطق برای مدیریت کیفیت آب منطقه شناسایی شدند. نتایج به دست آمده از این مطالعه می‏تواند راهنمای مفیدی به منظور حفاظت از اکوسیستم حوضه آبخیز تجن در برابر تخریب بیشتر و نیز ترویج توسعه پایدار در این منطقه باشد.