تاثیر برنامه ذهن آگاهی بر فشار مراقبتی مراقبان سالمندان مبتلا به آلزایمر

اهداف آلزایمر بیماری دژنراتیو مغزی و مزمن و پیش رونده است که بر حافظه و شناخت و توانایی افراد در انجام فعالیت های روزانه تاثیر می گذارد و در بسیاری از موارد به مراقب همیشگی نیاز خواهد داشت. بیماران مبتلا به آلزایمر دچار کاهش ظرفیت حافظه فعال می شوند. مراقبت از فرد مبتلا به آلزایمر می تواند هزینه های جسمی و عاطفی و مالی فراوانی داشته باشد. یکی از مشکلاتی که در مراقبت از سالمندان مبتلا به آلزایمر وجود دارد، مسئله فشار مراقبتی است. فشار مراقبتی بر سلامت مراقبان تاثیرگذار خواهد بود؛ به طوری که بسیاری از آنان استرس زیادی را تجربه می کنند. روش های مختلفی برای کاهش فشار ناشی از مراقبت در مراقبان همچون تکنیک های آرام سازی معرفی شده است. هدف این مطالعه تعیین تاثیر برنامه ذهن آگاهی بر فشار مراقبتی مراقبان سالمندان مبتلا به آلزایمر مراجعه کننده به انجمن آلزایمر ایران بود.
مواد و روش ها این پژوهش از نوع مطالعات نیمه تجربی دوگروهی قبل و بعد بود که در آن 60 نفر از مراقبان اصلی سالمندان مبتلا به آلزایمر مراجعه کننده به انجمن آلزایمر ایران شرکت داشتند. این افراد به روش تصادفی ساده به دو گروه مداخله و کنترل تقسیم شدند؛ به صورتی که در هرگروه 30 نفر قرار گرفتند. ابتدا برای انجام پژوهش از دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی مجوزهای لازم گرفته شد. سپس برنامه ذهن آگاهی به مدت شش جلسه هفتگی و هر جلسه به مدت دو ساعت برای گروه مداخله اجرا شد. به گروه شاهد هیچ برنامه مداخله ای ارائه نشد. داده ها از طریق پرسش نامه جمعیت شناختی و ابزار فشار مراقبتی رابینسون قبل و یک هفته بعداز پایان مداخله جمع آوری شد و با استفاده از نسخه نوزدهم نرم افزار SPSS و با آزمون های تی مستقل و تی زوجی در سطح معناداری (05/0) تحلیل شد. ملاحظات اخلاقی مطالعه حاضر عبارت بود از: محرمانه بودن اطلاعات افراد شرکت کننده، داوطلبانه بودن شرکت در مطالعه در تمام مراحل اجرای پژوهش و ارائه آموزش کامل برنامه ذهن آگاهی به گروه شاهد به دنبال موثر شناخته شدن مطالعه پس از انجام مداخله.
یافته ها پس از انجام برنامه ذهن آگاهی، میانگین فشار مراقبتی در گروه مداخله از72/6±96/36 به 37/6±63/30 تقلیل یافت که نشان دهنده کاهش فشار مراقبتی در گروه مطالعه شده بود. این در حالی بود که در گروه کنترل این میزان قبل و پس از انجام مداخله از61/7±56/35 به68/6±80/35 اختلاف معناداری نداشت.
نتیجه گیری باتوجه به آنکه امکان کنترل همه متغیرهای پژوهش وجود نداشت، نتایج نشان می دهد مسئله فشار مراقبتی مراقبان سالمندان مبتلا به آلزایمر از مسائل بهداشتی مهم به شمار می آید که به توجه ارائه کنندگان خدمات بهداشتی نیاز دارد. همچنین راهکارهای جلوگیری و تسکین فشار مراقبتی این افراد باید در اولویت مراقبت های بهداشتی در جامعه مدنظر قرار گیرد. یافته های پژوهش نشان داد برنامه ذهن آگاهی موجب کاهش فشار مراقبتی مراقبان آلزایمر در این مطالعه شده است؛ ازاین رو کاربرد این روش به مراقبان پیشنهاد می شود.