ارزیابی شاخص های مرتبط با کیفیت دانه، خواص شیمیایی و رئولوژیکی گندم نان با استفاده از تجزیه بای پلات

به منظور بررسی تنوع ژنتیکی لاین های نوترکیب گندم نان از نظر صفات مرتبط باکیفیت نانوائی، 30 لاین نوترکیب گندم نان براساس طرح بلوک کامل تصادفی با دو تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. صفات فیزیکی دانه (وزن هکتولیتر و وزن هزار دانه)، صفات شیمیایی آرد (درصد رطوبت، درصد ماده خشک، درصد پروتئین، شاخص گلوتن، درصد گلوتن خشک و مرطوب، درصد خاکستر و درصد چربی) و صفات مرتبط با ارزش نانوایی (درصد جذب آب، زمان مخلوط شدن خمیر، زمان گسترش خمیر، زمان شل شدن خمیر، مقاومت به کشش و پایداری یا ثبات خمیر) هر لاین اندازه گیری شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که لاین های نوترکیب گندم برای همه صفات، تفاوت معنی داری با یکدیگر داشتند. تجزیه به عامل ها شش عامل را استخراج کرد که 14/79 درصد از تغییرات کل داده ها را توجیه کردند. عامل اول با واریانس 76/25 درصد صفات فارینوگراف، عامل دوم با واریانس 81/15 درصد صفات کیفی، عامل سوم با واریانس 29/12 درصد، وزن هزاردانه، مخلوط شدن خمیر و گلوتن خشک و عامل چهارم با واریانس 77/9 درصد صفات درصد رطوبت و ماده خشک را شامل شدند. عامل پنجم نیز با عامل ششم ادغام و در مجموع 52/15 درصد از تغییرات داده های اولیه را توجیه کردند. با توجه به نتایج گرفته شده از ترسیم بای پلات های ژنوتیپ در صفت می توان زمان گسترش خمیر، درصد ماده خشک، مقاومت به کشش، پایداری یا ثبات خمیر، شاخص گلوتن، درصد جذب آب و وزن هکتولیتر را به عنوان بهترین و مهم ترین صفات مرتبط با کیفیت و عملکرد دانه و همچنین به عنوان شاخص های مطلوب در انتخاب ژنوتیپ های گندم نان معرفی نمود. از بین لاین های نوترکیب گندم نان مورد بررسی و بر اساس کلیه فاکتورهای ارزیابی شده، لاین 16 نزدیکترین لاین به ژنوتیپ ایده آل بود که می تواند در برنامه های به نژادی در جهت بهبود کیفیت نانوایی مورد استفاده قرار گیرد.