ارزیابی برنامه های رسمی آموزش فنی و حرفه ای بر مبنای شواهد پژوهشی

در طول دو دهه ی گذشته، پژوهش های فراوانی در خصوص آموزش و پرورش فنی و حرفه ای انجام شده است. مقاله ی حاضر حاصل تحلیل محتوای 147 سند پژوهشی مربوط به برنامه های آموزش و پرورش فنی و حرفه ای است. در کمتر از 20 درصد این اسناد پژوهشی به نقاط مثبت برنامه شاخه های آموزش فنی و حرفه ای و کار دانش اشاره شده است. در حالی که در بیش از 80 درصد گزارش های پژوهشی، بر جنبه های منفی این برنامه ها تاکید شده است. به عبارتی دیگر، نگرش ها و واکنش های منفی گروه های ذی ربط نسبت به برنامه های مورد نظر، دست کم در 80 درصد اسناد پژوهشی منعکس شده است و شواهد ناظر بر جنبه های منفی بسیار روشن تر و نافذتر از شواهد و دلایلی است که برای نشان دادن نقاط مثبت ارایه شده اند. شواهد پژوهشی بر گسیختگی بخش آموزش و پرورش فنی و حرفه ای از نظام آموزش کشور، نابسامانی و نبود رابطه ی نظام مند میان نیازهای جامعه و برنامه های آموزش فنی و حرفه ای، ضعف آموزش عمومی و مهارت های عملی پایه، پایین بودن منزلت اجتماعی آموزش فنی و حرفه ای و فقدان شایستگی های کافی برای برنامه ریزی، اجرا و ارزشیابی این برنامه ها دلالت دارند. در این مقاله چالش ها و عوامل بازدارنده موفقیت آموزش های فنی و حرفه ای با توجه به وضع موجود آموزش فنی و حرفه ای در کشور که در اسناد پژوهشی منعکس شده ، بیان و سپس با توجه به فرصت های موجود پیشنهادهایی ارایه شده است.