دنیای زنان در پرتو فضاهای جنسیتی شهری مدرن

امروزه در جامعه ایران وضعیت زنان ارتباط نزدیکی با تحولات و پیشرفت های مدرن دارد. یکی از زمینه های تغییر در دنیای زنان، توسعه فضاهای شهری زنانه ای است که در شهرهای مختلف به ویژه تهران ایجاد شده است. مطالعه حاضر درصدد بررسی تحولاتی است که تحت تاثیر فضاهایی جنسیتی شهری مدرن در قالب مجموعه شهربانو صورت گرفته است. این تحولات در قالب تغییر در فرصت های اجتماعی (بهبود فرصت های فراغتی و توانمندسازی زنان)، هنجارهای اجتماعی (مدرن شدن نقش خانگی و تغییر نگرش جنسیتی) و فضاهای اجتماعی (بازنمایی هویت جنسیتی و شکل گیری پاتوق های زنانه) قابل مطالعه است. پژوهش حاضر به روش پیمایش انجام گرفته و جامعه آماری آن را کلیه زنان استفاده کننده از مجموعه های شهربانو در چهار منطقه شهرداری تهران در سال 1391 تشکیل می دهد. حجم نمونه مطابق فرمول کوکران برابر با 237 نفر و شیوه نمونه گیری چندمرحله ای است. از شیوه اعتباریابی صوری و سازه و همچنین آزمون آلفای کرونباخ برای محاسبه پایایی استفاده شده است. یافته ها نشان می دهد آثار تحول در ارزش ها و هنجارهای جنسی و جنسیتی زنان در جامعه ایران در قالب دو مفهوم تغییر در «فیزیک زنان» و «فکر زنان» قابل تحلیل است که به نوبه خود موجب تغییر در «دنیای سنتی» و گرایششان به «دنیای مدرن» شده است. از منظر جامعه شناختی این تغییر را می توان تغییر از جایگاه «اجتماع» به «جامعه» از نوع تونیسی دانست؛ مولفه های این تغییر عبارتند از: شکل گیری نوعی «فردگرایی مدرن» در بین زنان، افزایش کسب مهارت و آگاهی مدرن در بین زنان و گسترش مشارکت اجتماعی.