بررسی و مقایسهٔ اثربخشی «آموزش نوروفیدبک»، «برنامهٔ لیدکامب» و ترکیب این دو رویکرد بر درمان لکنت پیش از دبستان: پژوهش مورد منفرد

رویکردهای درمانی مختلف لکنت، به علت های متفاوت ایجاد این اختلال می پردازند. اکثر درمان های موجود برای لکنت، درمان های رفتاری هستند و بر ویژگی های ظاهری آن تمرکز می کنند؛ درحالی که نقص در پردازش عصبی زیربنایی گفتار نیز یکی از عوامل دخیل در ایجاد لکنت است. مطالعهٔ حاضر با هدف بررسی و مقایسهٔ اثربخشی آموزش نوروفیدبک، برنامهٔ لیدکامب و ترکیب این دو رویکرد بر درمان لکنت پیش از دبستان انجام شد.
پژوهش حاضر از نوع تجربی موردمنفرد با طرح های ترکیبی ABAC و ACAB بود. شرکت کنندگان 4 کودک 6-5سالهٔ مبتلا به لکنت در شهر اصفهان بودند. آزمودنی ها بعد از مرحلهٔ خط پایهٔ اول، در مرحلهٔ درمان، به طور تصادفی در دو موقعیت قرار گرفتند. دو آزمودنی ابتدا، 15جلسه آموزش نوروفیدبک، سپس مرحلهٔ خط پایهٔ دوم و بعد از آن 15هفته برنامهٔ لیدکامب را گذراندند؛ درحالی که دو آزمودنی دیگر در ابتدا، 15هفته برنامهٔ لیدکامب، سپس مرحلهٔ خط پایهٔ دوم و بعد از آن، 15جلسه آموزش نوروفیدبک را پشت سر گذاشتند. هم چنین یک ماه پس از اتمام هر دو مداخله، پیگیری انجام شد. ابزار اندازه گیری، محاسبهٔ درصد هجاهای لکنت شده در نمونه های مکالمه ی گفتاری بود. برای تحلیل داده ها از تحلیل دیداری نمودارها، آمار توصیفی و اندازهٔ اثر درصد نقاط ناهمپوش (PND) استفاده شد.
تحلیل داده ها نشان داد که آموزش نوروفیدبک بر کاهش درصد هجاهای لکنت شده تاثیر قابل توجه نداشت (46٪-13٪=PND) اما برنامهٔ لیدکامب باعث کاهش آن شد (86٪-40٪=PND)؛ به علاوه توالی آموزش نوروفیدبک- برنامهٔ لیدکامب، کاهش بیش تر بسامد لکنت در مرحلهٔ پیگیری را به دنبال داشت.
براساس نتایج پژوهش حاضر، آموزش نوروفیدبک به عنوان یک رویکرد درمانی مجزا برای کاهش علائم ظاهری لکنت موثر نیست ولی برنامهٔ لیدکامب بر کاهش لکنت تاثیر دارد. به علاوه ترکیب آموزش نوروفیدبک با رویکرد رفتاری لیدکامب، از طریق افزایش توجه و یادگیری، می تواند منجر به حفظ طولانی تر روانی ایجاد شده شود.