اثربخشی برنامه جامع توانبخشی والدمحور نوایش بر رشد مهارت های ارتباطی اولیه و زبانی کودکان ناشنوای 0 تا 2 سال

هدف مداخله زودهنگام اقدامی ضروری برای پیشگیری از تاثیر ناشنوایی بر رشد زبان و مهارت های ارتباطی است. تشخیص زودهنگام ناشنوایی و برنامه های منسجم توانبخشی نقش بسزایی در رشد زبان بیانی و زبان دریافتی و مهارت های ارتباطی کودکان ناشنوا ایفا می کند. از طرفی کاهش سن تشخیص و مداخله ضرورت حضور بیشتر والدین در برنامه های توانبخشی را به دنبال دارد. افزون براین ارتباط کودکان ناشنوا با والدین در سال های اولیه در رشد زبان و مهارت های ارتباطی موثر است. اهمیت مشارکت والدین در توانبخشی کودکان ناشنوا به عنوان والد-درمانگر، لزوم ارائه برنامه جامع توانبخشی خانواده محور را هم زمان با تشخیص ناشنوایی و شروع اقدامات ادیولوژیکی و اتولوژیکی نشان می دهد. مطالعه حاضر با هدف بررسی اثربخشی برنامه جامع توانبخشی والدمحور نوایش بر رشد مهارت های ارتباطی اولیه و زبانی کودکان ناشنوای 0 تا 2 سال انجام شده است.
روش بررسی پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی بود و در آن از طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه گواه استفاده شد. با روش نمونه گیری هدفمند، 62 نفر از کودکان ناشنوای 0 تا 2 سال (30 دختر و 32 پسر) از مرکز کاشت حلزون شنوایی بیمارستان رسول اکرم(ص) به صورت هدفمند انتخاب و به طورتصادفی در دو گروه آزمایش و گواه قرار گرفتند. روی این کودکان عمل کاشت حلزون شنوایی انجام گرفته بود یا برای استفاده از کاشت حلزون شنوایی نامزد شده و در مرکز کاشت حلزون شنوایی بیمارستان رسول اکرم(ص) تشکیل پرونده داده بودند. آزمودنی های گروه آزمایش برنامه جامع توانبخشی والدمحور نوایش را در قالب 18 جلسه گروهی و فردی (6 جلسه گروهی و 12 جلسه فردی) دریافت کردند. همچنین در طول اجرای تحقیق، برای پیگیری روند اجرای برنامه و نیز پاسخ گویی به سوالات والدین مشاوره های تلفنی انجام گرفت. برای بررسی مهارت های ارتباطی اولیه و زبانی از ابزارهایی مانند ویرایش سوم پرسش نامه سنین و مراحل (ASQ-3) و نیم رخ مقیاس رشدی رفتار نمادین و ارتباط ((CSBSDP استفاده شد. تجزیه وتحلیل داده ها با نسخه 19 نرم افزار SPSS و در سطح معنی داری 001/0>P انجام گرفت. همچنین برای تحلیل یافته ها از تحلیل کواریانس تک و چندمتغیری استفاده شد.
یافته ها یافته ها نشان داد میانگین نمرات در حیطه مهارت ارتباطی در گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل در پس آزمون در مقایسه با پیش آزمون افزایش بیشتری یافته است (33/43). همچنین تحلیل یافته ها با استفاده از تحلیل کواریانس تک متغیری و چندمتغیری حاکی از آن بود که برنامه جامع توانبخشی نوایش در افزایش نمرات در حیطه مهارت های ارتباطی (23/26)، زبان بیانی و گفتار (83/16) و رفتار نمادین (77/12) موثر بوده است (001/0>P).
نتیجه گیری نتایج این پژوهش حاکی از تاثیر برنامه جامع توانبخشی والدمحور نوایش بر رشد مهارت های ارتباطی اولیه و زبان در کودکان ناشنواست. ازاین رو کاربرد این برنامه در مراکز توانبخشی کودکان ناشنوا و با هدف آموزش والدین به عنوان درمانگر اصلی کودک ناشنوا توصیه می شود.