بررسی تاثیر آموزش مهارت های اجتماعی بر مشارکت اجتماعی معلولان جسمی وحرکتی مجتمع آموزشی نیکوکاری رعد مرکز

هدف معلولیت مفهومی کلی است که با محرومیت هایی که فرد در نتیجه نقص (اختلال) و ناتوانی تجربه می کند مرتبط است. هر گونه کمبود و کاهش فرصت برای مشارکت در زندگی اجتماعی در سطحی برابر با دیگران معلولیت نامیده می شود. با توجه به افزایش جمعیت معلولان جسمی و حرکتی در اثر عوامل ارثی و مادرزادی و اکتسابی (ضربه، تصادف، بیماری و سالمندی) و محدودیت ایجادشده در اثر معلولیت و بحث مشارکت اجتماعی معلولان در طبقه بندی ICF، پرداختن به مشارکت اجتماعی معلولان جسمی و حرکتی اهمیت خود را نشان می دهد. با توجه به مطالعات صورت گرفته توسط پژوهشگران، ازجمله نیازهای معلولان، نیاز آموزشی و کسب مهارت های لازم برای حضور فعال در جامعه است. لذا کمک به معلولان جسمی و حرکتی به منظور رشد و گسترش مهارت های زندگی مطلوب، ایجاد یا افزایش اعتماد به نفس در برخورد با مشکلات، کمک به آن ها در رشد و تکامل عواطف و مهارت های اجتماعی برای مشارکت اجتماعی موفق ضروری به نظر می رسد. لذا هدف از پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی آموزش مهارت های اجتماعی بر مشارکت اجتماعی معلولان جسمی و حرکتی مجتمع آموزشی نیکوکاری رعد مرکز بود.
روش بررسی پژوهش حاضر از نوع شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش تمام کارآموزان مرکز آموزشی نیکوکاری رعد مرکز بودند که در زمان انجام پژوهش کل کارآموزان مرکز 195 نفر بود. از این بین 120 نفر زن و 75 نفر مرد بودند. نمونه بررسی شده در این تحقیق 60 نفر از معلولان جسمی و حرکتی مرکز آموزشی نیکوکاری رعد مرکز شهر تهران بودند که با توجه به معیارهای ورود به روش تصادفی ساده انتخاب و با قرعه کشی به دو گروه مداخله و کنترل تقسیم شدند. برنامه آموزش مهارت های اجتماعی در هشت جلسه و هر جلسه 90 دقیقه برای گروه آزمایش انجام گرفت. به منظور سنجش مشارکت اجتماعی افراد قبل از شروع اولین جلسه و بعد از پایان آخرین جلسه بین افراد شرکت کننده در پژوهش پرسش نامه مشارکت اجتماعی و پرسش نامه جمعیت شناختی توزیع و توسط آنان تکمیل شد. این پرسش نامه را یزدان پناه در سال 1386 در ایران ساخته و روا و پایا شده است. ضرایب روایی و پایایی به دست آمده برای مشارکت اجتماعی 788/0 و 87/0 بود. برای تحلیل داده ها از نسخه 16 نرم افزار SPSS، آمار توصیفی نظیر میانگین و فراوانی و انحراف معیار و آمار استنباطی نظیر آزمون های من ویتنی، لون، کولموگروف اسمیرنف، تی وابسته و مستقل و آزمون کوواریانس آنوا استفاده شد.
یافته ها نتایج این پژوهش نشان داد بین مشارکت اجتماعی کل و خرده مقیاس های مشارکت نهادی و غیرنهادی افراد قبل و بعد از آموزش مهارت های اجتماعی (p<0/05) و نیز بین مشارکت اجتماعی کل و زیرمقیاس های آن در بین افراد آموزش دیده و آموزش ندیده (p<0/05) تفاوت آماری معناداری وجود دارد.
نتیجه گیری با توجه به نتایج این مطالعه می توان گفت برگزاری جلسه های آموزش مهارت های اجتماعی بر مشارکت اجتماعی معلولان جسمی و حرکتی در دو بعد نهادی و غیرنهادی موثر است. لذا احتمال داده می شود که به کارگیری گسترده تر این نوع مداخله توسط متخصصان حوزه معلولان بتواند در بر طرف کردن محدودیت مشارکت معلولان جسمی و حرکتی موثر واقع شود.