همبستگی ژنوتیپی و تجزیه مسیر صفات مرتبط با عملکرد دانه و عملکرد روغن کلزا در شرایط تنش کم آبی و بدون تنش

اصلاح و دست یابی به ارقامی از گیاه کلزا که دارای عملکرد قابل قبول بوده و بتوانند شرایط آب و هوایی خشک و نیمه خشک کشور را تحمل نمایند، حائز اهمیت است. انتخاب بر اساس یک یا چند صفت زراعی بدون توجه به نحوه ارتباط و همبستگی بین صفات گمراه کننده بوده و اطمینان از نتایج مورد انتظار را به شدت تحت تاثیر قرار می دهد؛ لذا شناخت ارتباطات ویژگی های ژنتیکی ارقام به ویژه در شرایط تنش های محیطی بسیار حائز اهمیت می باشد. از این رو به منظور بررسی ارتباطات و همبستگی ژنتیکی صفات و تعیین صفات موثر بر عملکرد دانه و روغن در ارقام مختلف کلزا، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط تنش کم آبیاری انتهای فصل رشد و شرایط بدون تنش اجرا گردید. نتایج نشان داد که ژنوتیپ ها از نظر تمامی صفات اختلاف معنی داری دارند و هم چنین تنش خشکی باعث کاهش تظاهر در تمامی صفات گردید. ضرایب همبستگی ژنوتیپی و فنوتیپی بین تمامی صفات محاسبه شد و با استفاده از رگرسیون گام به گام مناسب ترین مدل در هر دو محیط ارائه شد. تجزیه مسیر روی همبستگی ژنتیکی بین عملکرد دانه و سایر صفات مرتبط نشان داد که در شرایط بدون تنش، صفات تعداد خورجین در هر بوته و طول خورجین اثر مستقیم و بالایی روی عملکرد دانه داشته در حالی که در شرایط تنش خشکی، طول خورجین و ارتفاع بوته بیش ترین اثر مستقیم را نشان دادند. هم چنین نتایج نشان داد که عملکرد دانه بیش ترین اثر مستقیم را در هر دو شرایط محیطی بر روی عملکرد روغن دارد؛ بنابراین مهم ترین صفات به عنوان شاخص گزینش برای افزایش عملکرد دانه و عملکرد روغن در شرایط تنش خشکی به ترتیب شامل طول خورجین و عملکرد دانه بود.