بررسی لزوم تحقق محکی در ازای حاکی با توجه به مراتب مختلف حکایت

با توجه به تضایف دو مفهوم «حاکی» و «محکی»، در صورت تحقق واقعی حاکی، تحقق محکی نیز ضروری خواهد بود؛ اما به‏رغم تحقق حکایت در همه صور ذهنی، محکی تنها در ازای تصدیقات صادق در عالم واقع تحقق دارد. پرسش این است که چگونه می‏توان مفاهیم و گزاره های داخل ذهن غیر از تصدیقات صادق را دارای حکایت دانست، با این حال محکی آنها در نفس‏الامر متناسبشان تحقق نداشته باشد؟ برخی اندیشمندان با استناد به ذاتی بودن حکایت، بر این باورند که حکایت واقعی، منحصر به تصدیقات صادق نبوده، در همه انواع مفاهیم و گزاره ها به نحو ذاتی و بالفعل تحقق دارد. استاد مصباح ضمن قبول اصل حاکم بر متضایفان، با قول به مراتب حکایت و معانی مختلف برای آن، تحقق حکایت واقعی را در واپسین مرتبه از مراتب حکایت یعنی «حکایت تام» منحصر ساخته‏اند. بنابراین دیگر لزومی نمی‏بیند که برای تحقق حکایت در دیگر مراتب، به دنبال وجود محکی در یکی از عوالم نفس‏الامری باشیم. در این مقاله صرفا بر اساس نظریه حکایت شانی، التزام به تحقق واقعی محکی را در هریک از مراتب حکایت دنبال کرده، نظر صحیح را تبیین و بررسی می‏کنیم.